Powrót na drogę po odbyciu połowy kary

Ustawodawca wyszedł naprzeciw kierowcom wobec których orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów wprowadzając przepisem art. 182a kodeksu karnego wykonawczego możliwość zmiany wskazanego środka karnego poprzez orzeczenie dalszego wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Jednak skorzystanie z tej możliwości wiąże się ze spełnieniem ściśle określonych warunków oraz pozytywnej prognozy kryminologicznej. Decydujące znaczenie ma okres wykonywania zakazu oraz postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, a także zachowanie w okresie wykonywania zakazu uzasadniające przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez taką osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Ściśle określono okres, który musi upłynąć zanim możliwe stanie się zmniejszenie represyjności środka zakazu prowadzenia pojazdów. I tak zakaz prowadzenia pojazdów musi być wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru. Upływ co najmniej 10 lat jest natomiast koniecznym warunkiem w przypadku środka orzeczonego dożywotnio co ma miejsce, gdy sprawca prowadząc pojazd w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub powodując katastrofę w ruchu, doprowadził do śmierci innej osoby lub ciężkiego uszczerbku na jej zdrowiu lub powodując wypadek w ruchu był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, a także w przypadku ponownego skazania osoby w powyższych warunkach.

Kolejnym warunkiem ewentualnej modyfikacji środka karnego jest stwierdzenie pozytywnej oceny kryminologicznej, polegającej na uzasadnionym przekonaniu, iż prowadzenie pojazdu przez skazanego nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji, do którego to przekonania sąd dochodzi w następstwie oceny postawy, właściwości i warunków osobistych sprawcy, a także jego zachowania w czasie wykonywania zakazu. Sąd dokonując takiej oceny bierze pod uwagę m.in. wyrażoną skruchę, stan zdrowia oraz rodzinny, przestrzeganie porządku prawnego, zaniechanie spożywania alkoholu. Wymagane do dokonania oceny informacje zbierane są poprzez kuratora sądowego w drodze wywiadu środowiskowego, bądź pozyskiwane od Policji.

Spełnienie obu warunków nie powoduje jednak po stronie sądu obowiązku orzeczenia o dalszym wykonywaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Decyzja sądu ma charakter fakultatywny. W razie uwzględnienia wniosku, kierowanego do sądu, który orzekł o zakazie prowadzenia pojazdów, sąd postanawia, że zakaz prowadzenia pojazdów dotyczy tylko tych niewyposażonych w blokadę alkoholową. Nie ulega zmianie okres, na który orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów, jest on odpowiedni dla zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Następnie sąd kieruje odpis postanowienia właściwemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego właściwego według miejsca zamieszkania skazanego, by ten wydał decyzję o przywróceniu utraconego uprawnienia do kierowania pojazdami, z tym że w ograniczonym zakresie. Z kolei w przypadku oddalenia wniosku skazanemu przysługuje zażalenie na postanowienie sądu.

Jeżeli w czasie wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów w omawianej postaci skazany rażąco naruszył porządek prawny w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności popełnił przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, sąd może uchylić wydane orzeczenie. Przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, nie stanowi jedynej formy naruszenia porządku prawnego skutkującej uchyleniem orzeczenia, jednakże uchylenie możliwe jest jedynie w przypadku dopuszczenia się przez sprawcę naruszenia podobnego rodzajem do przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przy czym musi ono być rażące.

Blokada alkoholowa to urządzenie, którego rola sprowadza się do zapobiegania prowadzeniu pojazdów przez osoby znajdujące się w stanie nietrzeźwości. Dla uruchomienia pojazdu wyposażonego w blokadę konieczne jest wprowadzenie do urządzenia próbki powietrza o niższej zawartości alkoholu niż ustalona w przepisach wartość graniczna tj. 0,1 mg alkoholu w 1 dm3.

W przypadku wprowadzenia próbki o wyższej zawartości alkoholu niż dopuszczalna pojazd nie zostanie uruchomiony.

Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 18-01-2019r.