AML w obrocie nieruchomościami
2021-03-03
Nawet milion euro kary administracyjnej i do 5 lat pozbawienia wolności może grozić biurom rachunkowym oraz pośrednikom w obrocie nieruchomościami, dziełami sztuki, czy przedmiotami kolekcjonerskimi lub antykami.
26 lutego 2021 r. Sejm przyjął projekt zmieniający Ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML – Anti Money Laundering). Projektowana regulacja poszerza katalog instytucji obowiązanych, które będą musiały wdrożyć przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Nowymi instytucjami obowiązanymi będą przedsiębiorcy, których działalność polega na prowadzeniu ksiąg podatkowych, sporządzaniu deklaracji, czy udzielaniu porad i opinii z zakresu ceł lub podatków – czyli biura rachunkowe. Nowelizacją ustawy zostaną także objęci pośrednicy w obrocie nieruchomościami i pośrednicy w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi i antykami, a także przedsiębiorcy, którzy oferują przechowywanie dzieł sztuki i przedmiotów kolekcjonerskich.
Co się zmieni? Jakie będą nowe obowiązki?
ANALIZA RYZYKA AML I WDROŻENIE PROCEDURY
Po pierwsze, każda z nowych instytucji obowiązanych będzie musiała dokonać własnej analizy ryzyka prania pieniędzy. Polega ona na określeniu podatności przedsiębiorcy na ryzyko prania pieniędzy przy jego udziale, bądź przy jego pośrednictwie. W przypadku małych biur rachunkowych, czy lokalnych galerii sztuki poszczególnych rodzajów ryzyka będzie mniej i będą one miały mniejszą wagę, aniżeli w przypadku dużych podmiotów zatrudniających kilkudziesięciu pracowników, czy domów aukcyjnych handlujących dziełami sztuki znacznej wartości.
Mając przeanalizowane ryzyko AML, koniecznym będzie sporządzenie wewnętrznego regulaminu przeciwdziałania praniu pieniędzy, a także wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za prawidłowe funkcjonowanie procesu. Regulamin AML powinien stanowić odpowiedź na zidentyfikowane obszary ryzyka i wprowadzać efektywne narzędzia służące jego ograniczeniu.
IDENTYFIKACJA I WERYFIKACJA KLIENTÓW
Po drugie, nowe instytucje obowiązane będą musiały posiadać sformalizowany proces identyfikacji i weryfikacji klientów. Oznacza to, że będą musiały zbierać od klientów ich dane osobowe, a następnie weryfikować ich prawdziwość na podstawie dostarczonych dokumentów. Będą również zobowiązane do identyfikacji beneficjenta rzeczywistego za każdym razem, gdy klientem będzie spółka prawa handlowego, fundacja albo inna osoba prawna.
Przedmiotem weryfikacji będzie również określenie, czy klient jest osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne. Katalog tych osób zawarty jest w ustawie o AML i obejmuje nie tylko najważniejsze osoby w państwie, ale również wojskowych, sędziów, członków zarządu spółek z większościowym udziałem Skarbu Państwa.
Po trzecie, oprócz danych osobowych biura rachunkowe, pośrednicy nieruchomości, czy pośrednicy w obrocie dziełami sztuki będą zobowiązani badać źródło pochodzenia środków klienta oraz cel gospodarczy, dla którego klient zwiera umowę lub dokonuje transakcji.
Dokonanie weryfikacji klienta będzie skutkowało określeniem jego profilu ryzyka pod kątem prania pieniędzy. Standardowo przyjmuje się, że klient może mieć określone ryzyko na poziomie niskim, średnim albo wysokim.
ANALIZA TRANSAKCJI, RAPORTOWANIE DO GIIF I SZKOLENIA PRACOWNIKÓW
Instytucje obowiązane będą musiały analizować transakcje swoich klientów pod kątem ich ewentualnego związku z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu. Analizy te polegają na wyszukiwaniu transakcji niestandardowych, a więc takich, które nie mają wyraźnego celu gospodarczego, albo zostały nadmiernie skomplikowane.
O ile przeprowadzanie analizy transakcji w przypadku pośredników w obrocie nieruchomościami, marszandów, czy małych biur rachunkowych będzie możliwe w formie dokumentowej, o tyle duże biura rachunkowe będą musiały wdrożyć rozwiązania AML przy wsparciu systemów informatycznych.
W przypadku wystąpienia transakcji podejrzanej, a więc takiej, która w ocenie instytucji obowiązanej może mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, konieczne będzie jej zgłoszenie do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Brak takiego zgłoszenia może z kolei skutkować odpowiedzialnością karną od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.
Obowiązkiem nowych instytucji obowiązanych będzie także opracowanie i wdrożenie dla swoich pracowników programów szkoleniowych z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy. Zgodnie z przepisami ustawy, przeszkolony powinien zostać każdy pracownik, który wykonuje obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy.
SANKCJE
Podmiotom, które wbrew przepisom ustawy nie wdrożą odpowiednich procedur przeciwdziałania praniu pieniędzy, albo nie będą ich prawidłowo stosować grożą wysokie sankcje administracyjne. Karą administracyjną może być zarówno nakaz podejmowania przez przedsiębiorcę określonych czynności, cofnięcie zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej, jak również kara pieniężna do równowartości kwoty miliona euro.
Wdrożenie odpowiednich i efektywnych procesów przeciwdziałania praniu pieniędzy jest procesem skomplikowanym i czasochłonnym. Przeanalizowanie wszystkich czynników ryzyka i ułożenie adekwatnych procedur, a następnie przygotowanie dokumentacji i zebranie informacji nie tylko od nowych, ale także od obecnych klientów, powoduje, że do wprowadzenia regulacji trzeba się przygotować z odpowiednim wyprzedzeniem.
Artykuł został opublikowany w internetowym i papierowym wydaniu dziennika ,,Rzeczpospolita”
