Jak przyspieszyć procedurę egzekucji komorniczej

2017-01-31

Ustawą z 10 lipca 2015 roku (Dz.U. z 2015. poz. 1311) o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 8 września 2016 roku, został uchylony art. 7971  k.p.c., pozwalający na możliwość zlecenia komornikowi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem. W jego miejsce wprowadzono szczegółową regulację, która w sposób bardziej przejrzysty określa czynności komornika sądowego podejmowane w ramach postępowania egzekucyjnego.

Konieczny wniosek

Postępowanie takie wszczynane jest w większości przypadków na wniosek wierzyciela. Ma ona obowiązek wskazać świadczenie do spełnienia oraz załączyć tytuł wykonawczy, będący podstawą egzekucji (art. 797 k.p.c.). Nowelizacją z 10 lipca 2015 roku zlikwidowany został obowiązujący w poprzednim stanie prawnym obowiązek wskazania przez wierzyciela sposobu egzekucji. Wniosek o wszczęcie egzekucji umożliwia, zatem jej przeprowadzenie według wszystkich dopuszczalnych przez prawo sposobów (m.in. egzekucja z  wynagrodzenia za pracę, z rachunków bankowych, z wierzytelności dłużnika od organów skarbowych z tytułu nadpłaty podatku dochodowego i nadpłaty podatku od towarów i usług (VAT), z innych wierzytelności dłużnika, a także
z ruchomości). Wyjątkiem jest egzekucja z nieruchomości, która jest możliwa dopiero po złożeniu przez wierzyciela odpowiedniego wniosku w tym zakresie. Zmiana przepisów postępowania jest korzystna, gdyż nie dopuszcza do sytuacji, w której komornik wie o istnieniu danego składnika majątku dłużnika, a nie może przeprowadzić wobec niego egzekucji z uwagi na brak takiego wniosku ze strony wierzyciela.

We wniosku o przeprowadzenie egzekucji wierzyciel powinien wskazać majątek dłużnika pozwalający na zaspokojenie świadczenia (art. 801 k.p.c.), choć może zwolnić się z tego obowiązku, podając uzasadnioną przyczynę braku wiedzy o majątku dłużnika. W takiej sytuacji, w świetle obowiązujących od 8 września 2016 roku przepisów kodeksu postępowania cywilnego, komornik ma obowiązek wezwać dłużnika do złożenia wykazu majątku lub innych wyjaśnień niezbędnych do przeprowadzenia egzekucji.

Dłużnik składa wykaz majątku przed komornikiem pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, o czym komornik ma obowiązek go poinformować. Do składanego wykazu majątku odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy dotyczące wyjawienia majątku znajdujące się w części III Tytule II, Dziale V k.p.c.

Uprawnienia komornika

Nowelizacja ustawy pozwala komornikowi ukarania dłużni
ka, który nie wywiązuje się z obowiązków wymienionych w art. 801 karą grzywny w wysokości do 3000 zł (art. 8011 § 2 w zw. z art. 917 oraz 163 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c.), daje mu także możliwość do wystąpienia z wnioskiem do sądu o zastosowanie pozostałych środków przymusu, takich jak przymusowe doprowadzenie dłużnika oraz zastosowanie aresztu w wymiarze nieprzekraczającym jednego miesiąca. Dopiero po dokonaniu tych wszystkich czynności, jeżeli w dalszym ciągu zebrane materiały nie pozwalają na ustalenie majątku dłużnika w celu wyegzekwowania należności, wierzyciel jest uprawniony do wystąpienia do komornika z wnioskiem zawierającym zlecenie poszukiwania majątku.

Możliwość zlecenia komornikowi poszukiwania majątku dłużnika nie została więc całkowicie wyłączona. Wydaje się, że odpowiednikiem dawnego przepisu 7971 k.p.c. jest teraz art. 8012 k.p.c. Pozwala on na zlecenie komornikowi poszukiwania majątku, jeżeli w drodze innych czynności nie można ustalić majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, do którego może być skierowana egzekucja.

Na czym więc polega zmiana wprowadzona przez ustawodawcę? Wydaje się, iż poszukiwanie majątku można zlecić komornikowi dopiero wtedy, kiedy środki przymusu wyrażone w art. 801 k.p.c. i 8011 k.p.c. okażą się bezskuteczne. Wniosek więc złożony przed wyczerpaniem tych czynności, to jest złożony już we wniosku egzekucyjnym, powinien zostać przez komornika oddalony.

Gdy nie ustalono majątku dłużnika

W praktyce istnieje jednak możliwość zlecenia poszukiwania majątku dłużnika już we wniosku egzekucyjnym. Zlecenia takiego dokonuje się pod warunkiem – jeżeli komornikowi nie uda się ustalić majątku dłużnika. Skuteczność tego zlecenia uzależniona jest od uiszczenia przez wierzyciela opłaty stałej ustalonej w art. 53a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji w wysokości 2 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (kwota: 83,85 zł) oraz zaliczki na pokrycie kosztów zapytań o dłużnika do urzędów tj. US, KIR (OGNIVO – system umożliwiający elektroniczną wymianę informacji pomiędzy komornikiem sądowym a bankiem, służący do poszukiwania rachunków bankowych dłużników ) – łącznie 53,31 zł (US – 45,25 zł, KIR – 8,06 zł).

Zlecenie takie dokonane już we wniosku o przeprowadzenie egzekucji może z pewnością skrócić i ułatwić postępowanie. Komornik po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonemu dłużnikowi do złożenia wykazu majątku w trybie art. 801 k.p.c. nie musi już wysyłać do wierzyciela z pism o bezskuteczności poszukiwania majątku, ani też wzywać go do opłacania zaliczek. Może on bezpośrednio podjąć działania i wysłać do odpowiednich organów zapytania dotyczące stanu majątkowego dłużnika.

W razie nieziszczenia się warunku z 8012 k.p.c. to jest, gdy komornikowi uda się ustalić majątek dłużnika pozwalający na zaspokojenie świadczenia, do którego ma być skierowana egzekucja, zaliczka na pokrycie kosztów zapytań do urzędów oraz opłata za poszukiwanie majątku dłużnika winny być zwrócone wierzycielowi.

Zdaniem autorki

Zlecanie komornikowi poszukiwania majątku dłużnika już we wniosku egzekucyjnym jest jedynie opcją. Jego skuteczność może w dużej mierze zależeć od komornika. Można się spodziewać, iż niektórzy z komorników będą postępować ściśle według reguł kodeksu postępowania cywilnego i oddalać takie wnioski. Inni z kolei w swoich pismach pouczają o takiej możliwości. Należy jednak zaznaczyć, że z punktu widzenia wierzyciela zlecanie komornikowi poszukiwania majątku dłużnika już we wniosku o przeprowadzenie egzekucji jest bardzo pożądane.

Artykuł został opublikowany w dodatku do dziennika Rzeczpospolita  „Dobra Firma” z dnia 27.01.2017 r.