Potrzebę zawarcia umowy o wspólnej odpowiedzialności ocenią strony

O tym, czy istnieje konieczność zawarcia umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej i czy zachowane są wymogi formalne dla jej skutecznego ustanowienia, decydują strony tej umowy.

W jakich przypadkach pracodawca może wymagać podpisania umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej? – pyta czytelnik.

Pracodawca może wymagać zawarcia takiej umowy, jeżeli w konkretnych okolicznościach i warunkach pracy zachodzi potrzeba powierzenia określonego mienia z obowiązkiem jego zwrotu lub wyliczenia się dwóm lub więcej pracownikom. Nie ma znaczenia, czy mamy do czynienia z produkcją, sprzedażą czy świadczeniem usług albo przechowywaniem mienia stanowiącego przedmiot powierzenia i oddzielnego jego rozliczania.

POWIERZENIE MIENIA

Mówiąc o powierzeniu mienia, mówimy o powierzeniu pracownikowi lub grupie pracowników:

– pieniędzy, papierów wartościowych lub kosztowności,

– narzędzi i instrumentów lub podobnych przedmiotów, a także środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,

– innego mienia,

z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.

Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej zawarta przez wszystkich pracowników, którzy mają być objęci taką odpowiedzialnością z pracodawcą:

– na piśmie pod rygorem nieważności i

– na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej z ich udziałem lub z udziałem osób przez nich wskazanych.

Tym samym w przypadku wspólnej odpowiedzialności materialnej przy braku po stronie pracowników woli zawarcia takiej umowy, pracodawca nie ma formalnie możliwości, aby wymusić jej zawarcie.

Ustawodawca na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie ustala szereg warunków formalnych, których spełnienie niejako stanowi podstawę skutecznego ustanowienia wspólnej odpowiedzialności materialnej. Tym samym oddał stronom takiej umowy prawo oceny i decyzji, czy w konkretnych okolicznościach faktycznych zachodzi nie tylko potrzeba zawarcia umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej, ale też czy zachowane są wymogi formalne dla jej skutecznego ustanowienia.

PRAKTYCZNA PRZESZKODA

Trzeba jednak pamiętać, że choć przepisy prawa nie precyzują, w jakich konkretnie przypadkach zawarcie umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej jest wymagane, to z uwagi na fakt, iż o potrzebie zawarcia takiej umowy decydują głównie okoliczności, w których zachodzi potrzeba powierzenia mienia pracownikom, to  pracownik, który bez uzasadnienia – tzn. pomimo spełnienia wymogów formalnych do prawidłowego i skutecznego ustanowienia takiej odpowiedzialności – odmówi podpisania takiej umowy, nie będzie najprawdopodobniej mógł wykonywać czynności pracowniczych, z którymi to powierzenie mienia jest związane.

Artykuł został opublikowany w internetowym i papierowym wydaniu dziennika ,,Rzeczpospolita”