Zakładając firmę, można wybrać różne formy jej prowadzenia
2023-10-02
Nie warto od razu wybierać na starcie np. spółki akcyjnej. Lepiej skorzystać z prostszej formy, a gdy biznes urośnie i zajdzie taka potrzeba, można zastanowić się nad zmianami.
Dla przedsiębiorcy, który dopiero rozpoczyna swoją działalność lub chce zrealizować zupełnie nowy projekt, istnieje wiele form prowadzenia działalności gospodarczej, z których może skorzystać. Jednakże w ich gąszczu trzeba wybrać opcję, która najbardziej odpowiada indywidualnym potrzebom. Dodatkowo jedną z najważniejszych kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę przy rozpoczynaniu działalności, jest odpowiedzialność za zobowiązania podmiotu, który przedsiębiorca chce stworzyć. Przedstawiony poniżej wybór form prawnych działalności gospodarczej uwzględnia w szczególności tę okoliczność.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Najprostszym rozwiązaniem jest zarejestrowanie jednoosobowej działalności gospodarczej (w skrócie „JDG”). Przy jej założeniu nie powstaje odrębny podmiot, to znaczy, że osoba fizyczna sama jest przedsiębiorcą. Jest to najpopularniejsza forma prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Prostota tego rozwiązania pozwala na szybkie rozpoczęcie i prowadzenie na małą skalę przedsiębiorstwa. Obecnie cały proces rejestracji przeprowadza się przez internet bez opłat. JDG wpisywana jest do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej („CEIDG”). Plusem jest prostsza księgowość – najczęściej w formie księgi przychodów i rozchodów. Możliwe jest jej prowadzenie przez samego przedsiębiorcę za pomocą wielu programów i aplikacji istniejących na rynku.
Zdarza się, że nawet właściciele bardzo dużych firm decydują się na prowadzenie działalności w tej formie, jednak narażają się na podstawową wadę tego rozwiązania – nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania. To znaczy, że w przypadku powstania długów i niewypłacalności z majątku firmy, wierzyciele mogą również egzekwować swoje należności z majątku prywatnego (np. domu, samochodu, prywatnych kont bankowych). Dlatego przy większej skali biznesu forma ta niekoniecznie jawi się jako optymalna, a co za tym idzie – zalecana.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Drugą najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (w skrócie „spółka z o.o.”). Może zostać założona przez jedną lub więcej osób. W przeciwieństwie do JDG, spółka z o.o. musi prowadzić bardziej rozbudowaną księgowość oraz sporządzać coroczne sprawozdania finansowe. Niezbędne będzie zatem zatrudnienie księgowej lub skorzystanie z zewnętrznej firmy świadczącej usługi z zakresu rachunkowości. Niewątpliwie prowadzenie sp. z o.o. jest bardziej sformalizowane niż JDG. Wiąże się to z większymi wydatkami na samo funkcjonowanie sp. z o.o. Z drugiej strony wspólnicy sp. z o.o. nie odpowiadają za zobowiązania spółki, co jest zdecydowanym plusem. Ewentualna strata związana z niepowodzeniem biznesu będzie ograniczała się wyłącznie do włożonych już wkładów na kapitał zakładowy i nie naruszy majątku prywatnego wspólnika. Jednakże likwidacja sp. z o.o. może trochę potrwać. W praktyce postępowanie likwidacyjne trwa minimum około siedmiu miesięcy.
Prosta spółka akcyjna
Najnowszą dostępną formą prawną prowadzenia działalności gospodarczej jest prosta spółka akcyjna (w skrócie „PSA”). Chociaż istnieje dopiero od 1 lipca 2021 r. i nie jest jeszcze zbyt popularna, to jest rozwiązaniem godnym uwagi. PSA powstała głównie z myślą o zakładaniu start-upów. Może być utworzona przez jedną albo więcej osób. Podobnie jak w pozostałych spółkach kapitałowych, wspólnicy (akcjonariusze) nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał akcyjny powinien wynosić co najmniej 1 złoty. W przypadku niepowodzenia biznesu możliwe jest szybsze zlikwidowanie PSA. Chociaż PSA posiada swoje plusy, to jednak istnieje wiele kwestii, podobnie jak w innych spółkach kapitałowych, które są sformalizowane i kosztowne. Dla przykładu – PSA musi zlecić i opłacać prowadzenie rejestru akcjonariuszy (takie usługi świadczą np. biura maklerskie).
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa (w skrócie „sp.k.”) jest spółką, która jest tworzona przez co najmniej dwie osoby. Co najmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej, tj. określonej kwoty, którą zadeklarował się on wnieść do spółki.
Popularnym rozwiązaniem było tworzenie sp. z o.o., aby została jedynym komplementariuszem sp.k. Wtedy żaden wspólnik jako osoba fizyczna nie przejmował nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania. Jednakże po zmianach podatkowych prawdopodobnie korzystniejsze będzie prowadzenie działalności w ramach sp. z o.o. bez tworzenia sp.k. – w przypadku jeśli danemu przedsiębiorcy szczególnie zależy na ograniczeniu odpowiedzialności.
Spółka bez wychodzenia z domu
W dzisiejszych czasach wiele spraw można załatwić przez internet. Cztery rodzaje spółek można założyć w tzw. Systemie S24:
- spółka jawna,
- spółka komandytowa,
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
- prosta spółka akcyjna.
Według zapewnień ustawodawcy taka spółka powinna zostać założona w 24 godziny. W praktyce jest to około 48 godzin w ciągu dni roboczych, przy założeniu, że został należycie złożony i podpisany komplet wymaganych dokumentów. Natomiast należy pamiętać, że umowa takiej spółki, czyli ustalenia wspólników są ograniczone i można je wybrać tylko z dostępnych wzorów w systemie teleinformatycznym. Również wkłady do spółki mogą być wyłącznie pieniężne, tzn. wspólnicy jako wkłady do spółki będą mogli wnieść jedynie pieniądze i nie mogą w ramach ustaleń wnieść np. nieruchomości i maszyn. Należy przemyśleć, czy na start biznesu taka prosta umowa spółki będzie wystarczająca.
