W Brukseli też chcą położyć tamę oszustom

Rozporządzenie wykonawcze 2018 wprowadza zamknięty katalog dokumentów niezbędnych dla zastosowania zerowej stawki w transakcjach WDT. Rozporządzenie będzie obowiązywało we wszystkich krajach członkowskich i nie są w tym zakresie wymagane żadne dodatkowe działania ze strony krajowych ustawodawców. W związku z tym, nawet jeżeli polski ustawodawca nie wprowadzi zmian do ustawy o VAT, to wymogi rozporządzenia będą musiały być respektowane. Rozporządzenie wejdzie w życie 1 stycznia 2020 r. i uzależnia sposób dokumentowania WDT od tego, kto organizuje transport.

d) poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim.

Katalog ten jest zamknięty i znacząco odbiega od dotychczas obowiązującego katalogu dokumentów. Podatnik będzie musiał posiadać dwa dokumenty wskazane w pkt a) lub jeden dokument z pkt a) wraz z którymś z dokumentów wskazanych w pkt b)-d).

Dodatkowe obowiązki wiążą się z sytuacją, gdy transportem towaru zajmuje się nabywca lub firma działająca na jego rzecz.

Konieczne będzie wtedy, oprócz zapewnienia dowodów wskazanych powyżej, uzyskanie pisemnego oświadczenia nabywcy zawierającego w szczególności następujące informacje: datę wystawienia, nazwę lub imię i nazwisko oraz adres nabywcy, ilość i rodzaj towarów, datę i miejsce przybycia towarów, w przypadku dostawy środków transportu – numer identyfikacyjny środków transportu, identyfikacja osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy.

Warto zauważyć, że gdyby nabywca chciał samodzielnie wywieźć towar własnym środkiem transportu, zgromadzenie niezbędnych dokumentów mogłoby okazać się w praktyce niemożliwe. Trudne będzie bowiem zdobycie jakiegokolwiek z dokumentów wskazanych w pkt a) powyżej.

Jeżeli kilka podmiotów dokonuje dostawy towarów w taki sposób, że pierwszy wydaje towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, to mamy do czynienia z tzw. transakcją łańcuchową. Dotychczas przepisy na poziomie wspólnotowym nie zawierały żadnych regulacji odnoszących się do tego typu dostaw, więc ich rozliczenie budziło wiele wątpliwości. Zasadniczo bowiem w tego typu transakcjach transport może być przyporządkowany tylko do jednej dostawy. Tylko jedna z dostaw występujących w transakcji łańcuchowej ma zatem charakter transgraniczny, tj. może być rozpoznana jako dostawa wewnątrzwspólnotowa, względnie eksport. W praktyce najwięcej wątpliwości budzą zasady przypisania transportu do tej konkretnej dostawy. Zgodnie z nowymi regulacjami wprowadzonymi do dyrektywy VAT, transakcje ruchome mają być przypisywane dostawie dokonanej na rzecz pośrednika. Pośrednikiem z kolei jest „dostawca w łańcuchu, inny niż pierwszy dostawca w łańcuchu, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz”. W praktyce zatem pośrednikiem będzie podmiot organizujący transport, a jako dostawę ruchomą będzie trzeba rozpoznać dostawę na rzecz tego podmiotu.

Przepisy dyrektywy zmieniającej dyrektywę VAT 2006/112/WE są zatem zasadniczo zbieżne z tymi, które znajdują się obecnie w ustawie VAT, z jednym wyjątkiem. Zgodnie z dyrektywą, jeżeli pośrednik (czyli podmiot organizujący transport) wykorzysta dla celów transakcji swój numer VAT z kraju, z którego następuje wywóz, to wtedy transakcja ruchoma zostanie przypisana do dostawy dokonanej przez podmiot pośredniczący.

Transport jest organizowany przez podmiot nr 2 z Polski do Niemiec. Zgodnie z zasadą ogólną transport należałoby przypisać do transakcji dostawy na rzecz tego podmiotu, czyli dostawa ruchoma miałaby miejsce pomiędzy pomiotem 1 a podmiotem 2. To z kolei oznaczałoby, że podmiot 2, co do zasady, powinien zarejestrować się w kraju zakończenia transportu, czyli w Niemczech i rozpoznać tam nabycie wewnątrzwspólnotowe. W myśl nowych regulacji dyrektywy, jeżeli podmiot 2 poda swój numer VAT w Polsce, to dopiero transakcja pomiędzy podmiotem 2 i 3 będzie traktowana jako WDT. W rezultacie, transakcja pomiędzy podmiotem 1 i 2 będzie dostawą krajową i podmiot nr 2 nie będzie miał żadnych obowiązków w kraju zakończenia transportu. Według obowiązujących przepisów analogiczny stan faktyczny powodował wiele wątpliwości.

Dyrektywa zmieniająca dyrektywę VAT 2006/112/WE weszła w życie 27 grudnia 2018 r., jednak dla pełnego obowiązywania powinna być zaimplementowana do krajowego porządku prawnego w drodze ustawy. Niemniej jednak w ewentualnych sporach z organami podatkowymi podatnicy mają prawo do powoływania się na jej regulacje bezpośrednio.

Z kolei dla systemu VAT opisane w artykule zmiany remedium nie będą. Stanowią jedynie przejściowe lekarstwo, jednak nadal nie do końca skuteczne. Niezbędna jest całkowita przebudowa systemu. Prace w tym zakresie trwają. Docelowy system ma opierać się na opodatkowaniu w kraju przeznaczenia towarów, a przepisy w zakresie opodatkowania, zgodnie z którymi dostawca pobiera VAT od swojego klienta, mają być rozszerzone na transakcje transgraniczne. W tym celu, niezbędne jest jednak porozumienie wszystkich prawodawców UE. Czy to się uda? Byle jak najszybciej.

Andersen Tax & Legal, Poland – światowa marka podatkowo-prawna na dobre wchodzi do Polski. O współpracy katowickiej kancelarii KSP Legal & Tax Advice (KSP T.Srokosz i Wspólnicy Sp.k.) z Andersen Global pisaliśmy już w grudniu 2018 r. Zaledwie kilka miesięcy po zawarciu umowy o współpracy, KSP podpisała umowę akcesyjną i przyjęła nazwę Andersen Tax & Srokosz i Wspólnicy Sp.k. Andersen w Polsce tworzy zespół doświadczonych ekspertów oferujących pełen zakres usług doradztwa prawnego i podatkowego oraz outsourcing księgowy. Usługi świadczone są w biurach w Warszawie, Katowicach i Toruniu, a zespół liczy ponad 60 specjalistów, w tym adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych, ekonomistów i księgowych. Współpraca z zespołem z Katowic od początku układa się znakomicie. Wierzymy, że wzajemne relacje umocnią się, co pozytywnie wpłynie na usługi jakie świadczymy dla naszych klientów – komentuje Marcin Matyka, Partner Andersen Tax & Legal w Warszawie. Zespół z Katowic od początku wyznawał podobne wartości i wizje co Andersen Global. Cieszymy się, że dołączyliśmy do Andersen Tax & Legal w Polsce i staliśmy się częścią globalnej organizacji. Od 16 lat w Katowicach z sukcesem łączymy wiedzę prawną i podatkową i obecnie mamy plan poszerzenia zakresu naszych usług. – dodaje Magdalena Patryas, Partner Andersen Tax & Legal w Katowicach. Andersen Global jest międzynarodowym stowarzyszeniem skupiającym odrębne prawnie i niezależne kancelarie prawne i podatkowe z całego świata. Od czasu założenia w 2013 r. w Stanach Zjednoczonych przez kancelarię Andersen Tax LLC stowarzyszenie objęło firmy doradcze i kancelarie prawne z całego świata i obecnie skupia ponad 4,5 tys. specjalistów z kancelarii członkowskich i współpracujących w ponad 140 biurach na świecie.

Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 17-06-2019 r.