Zyski z wirtualnej waluty wiążą się z daniną

2018-09-17

Transakcje sprzedaży oraz zamiany kryptowalut, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), co do zasady podlegają opodatkowaniu tym podatkiem jako rodzaj umów sprzedaży oraz zamiany praw majątkowych. 13 lipca 2018 r. weszło jednak w życie rozporządzenie ministra finansów w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej, na podstawie którego zawieszono obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Należy podkreślić, że zaniechanie to dotyczy wyłącznie transakcji sprzedaży oraz zamiany zawartych w okresie od 13 lipca 2018 r. do 30 czerwca 2019 r. Sprzedaż i zamiana kryptowalut na podstawie umów zawartych w innym okresie podlega PCC na zasadach ogólnych.
Zarówno w przypadku sprzedaży, jak i w przypadku zamiany kryptowalut, stawka PCC wynosi 1 proc. wartości rynkowej nabywanego prawa majątkowego.

Solidarna odpowiedzialność

Odmienność ma natomiast miejsce w zakresie strony zobowiązanej do uiszczenia podatku. Zgodnie z art. 4 pkt 1 i 2 w zw. z art. 5 ustawy o PCC, w przypadku umowy sprzedaży obowiązek ten ciąży na kupującym, a w przypadku zamiany – solidarnie na stronach czynności. Owa solidarność, zgodnie z art. 91 ordynacji podatkowej w zw. z art. 366 kodeksu cywilnego, polega na tym, że organ podatkowy może domagać się zapłaty całości lub części podatku od każdej ze stron czynności, a zapłata podatku przez jedną ze stron czynności zwalnia pozostałych (por. wyrok NSA w Warszawie z 28 marca 2018 r., II FSK 775/16). Strona umowy zamiany, która zapłaciła podatek, może przy tym domagać się zwrotu odpowiedniej kwoty zapłaconego podatku od drugiej strony.

Uwaga! Zwolnienie jednej ze stron zamiany z obowiązku zapłaty (umorzenie) zobowiązania podatkowego, zgodnie z art. 91 o.p. w zw. z art. 373 k.c., nie zwalnia drugiej z obowiązku zapłaty tego zobowiązania (por. wyrok WSA w Lublinie z 13 stycznia 2012 r. sygn. I SA/Lu 535/11).

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, wyłączone z opodatkowania są transakcje kryptowalutami w zakresie, w jakim podlegają one opodatkowaniu VAT lub jeżeli przynajmniej jedna strona transakcji korzysta ze zwolnienia z VAT z tytułu przeprowadzenia takiej czynności.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Transakcje kryptowalutami mogą generować przychód mierzalny w walucie „tradycyjnej”. Zgodnie ze stanowiskiem MF, przychody z obrotu kryptowalutami można zakwalifikować bądź jako przychody z praw majątkowych, bądź jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (jeżeli obrót kryptowalutami spełnia określone warunki, m.in. jest on prowadzony we własnym imieniu przez podatnika, w sposób zorganizowany i ciągły). Handel kryptowalutami oraz ich zamiana na towar lub usługę w rozumieniu ustawy o PIT, stanowią ich odpłatne zbycie generujące przychód, w związku z czym podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zwolnienie z VAT

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów, transakcje kryptowalutami stanowią odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Jednocześnie, zgodnie ze stanowiskiem MF, dla celów VAT pojęcie waluty będącej prawnym środkiem płatniczym obejmuje również kryptowaluty (koresponduje to ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażonym w wyroku z 22 października 2015 r. w sprawie Hedqvist sygn C-264/14). Zgodnie z powyższym, jak wskazuje Ministerstwo Finansów, obrót kryptowalutami podlega opodatkowaniu VAT, jednocześnie korzystając ze zwolnienia podatkowego w tym zakresie. Obrót kryptowalutami przez podmioty gospodarcze, będące podatnikami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, jest zatem wolny zarówno z PCC, jak i z VAT.

Podstawa prawna: rozporządzenie ministra finansów z 11 lipca 2018 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej (DzU z 2018 r., poz. 1346), art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 4 pkt 1 i 2 oraz art. 5 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1150), art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (DzU z 2018 r., poz. 723 ze zm.), art. 10 ust. 1 pkt 3 i 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1059), art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 pkt 1 oraz art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)

Transakcje kryptowalutami powodują daleko idące skutki w zakresie prawa podatkowego. Specyfika obrotu, w którym każdego dnia typowy podmiot przeprowadza ogromną liczbę transakcji (przy wykorzystaniu tzw. bota transakcyjnego – nawet kilkaset), jego anonimowość oraz znaczące trudności w dokumentowaniu transakcji (koniecznego celem odliczenia kosztów uzyskania przychodów), nie współgra z charakterem transakcji. Ponadto, anonimowość obrotu uniemożliwia identyfikację drugiej strony transakcji, również w zakresie tego, czy jest ona podatnikiem VAT. W konsekwencji, powstaje istotna niepewność prawna dotycząca zakresu obowiązków podatkowych. Problemy te tylko częściowo (a ponadto, tylko tymczasowo) rozwiązuje rozporządzenie MF z 11 lipca 2018 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej. Podsumowując, należy stwierdzić, że przepisy podatkowe dotyczące obrotu kryptowalutami wymagają pilnej nowelizacji, która powinna uwzględniać realia ww. rynku.

Jest legalna definicja wirtualnej waluty

13 lipca br. zaczęły obowiązywać przepisy określające legalną definicję waluty wirtualnej. Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, walutą wirtualną jest cyfrowe odwzorowanie wartości, niebędące:
a) prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
b) międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
c) pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,
d) instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
e) wekslem lub czekiem
– pod warunkiem, że jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.

Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 17.09.2018r.