Jak rozliczyć VAT od inwestycji w wiatraki na Bałtyku
2022-09-26
Badania dna Morza Bałtyckiego realizowane w związku z planowaną budową morskiej farmy wiatrowej na terenie znajdującym się poza naszym morzem terytorialnym, ale należącym do Polskiej Wyłącznej Strefy Ekonomicznej, podlegają podatkowi w Polsce.
Produkcja energii ze źródeł odnawialnych cieszy się w Polsce w ostatnim czasie dużą popularnością. Z jednej strony jest to spowodowane coraz większą świadomością ekologiczną Polaków, z drugiej – niezmiennie rosnącymi cenami prądu. Nie dziwi więc, że coraz więcej firm prowadzi działalność gospodarczą w branży odnawialnych źródeł energii (OZE) i realizuje coraz to nowe przedsięwzięcia inwestycyjne. Jednym z takich przedsięwzięć jest budowa morskiej farmy wiatrowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, służącą do produkcji energii z siły wiatru. Tego rodzaju projekty wymagają od ich realizatorów ogromnej wiedzy, umiejętności i doświadczenia z wielu dziedzin. Standardową praktyką jest w związku z tym korzystanie w tym zakresie z usług zewnętrznych podwykonawców. Do najczęściej nabywanych usług zalicza się przy tym przede wszystkim kompleksowe usługi w zakresie przeprowadzenia badań dna morskiego i oceny oddziaływania morskiej farmy wiatrowej na środowisko morskie, obejmujące w szczególności prace badawcze i analityczne oraz przygotowywanie i opiniowanie dokumentacji.
Polskie farmy wiatrowe są budowane na Morzu Bałtyckim, na obszarze należącym do Polskiej Wyłącznej Strefy Ekonomicznej (WSE) znajdującym się poza polskim morzem terytorialnym. Formalnie zatem ich budowa jest realizowana poza terytorium Polski. Pojawia się więc wątpliwość, czy usługi wykonywane w związku z planowaną budową takich farm powinny być opodatkowane VAT w Polsce.
Ustawowe reguły
Co do zasady, w przypadku świadczenia usług na rzecz innego przedsiębiorcy (podatnika), miejscem ich świadczenia (opodatkowania) jest miejsce (kraj), w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Wyjątek od tej zasady dotyczy m.in. usług związanych z nieruchomościami. Miejscem świadczenia takich usług jest miejsce (kraj) położenia nieruchomości.
Co istotne, za usługi związane z nieruchomościami uznaje się również omawiane usługi badania dna morskiego wykonywane w związku z planowaną budową morskiej farmy wiatrowej. Potwierdzają to m.in. interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 marca 2021 r. (0114-KDIP1-2.4012.130. 2021.1.PC), z 3 lipca 2019 r. (0115-KDIT1-2.4012.264. 2019.1.RS) oraz z 31 lipca 2019 r. (0114-KDIP1-2.4012.347.2019. 1.KT).
W konsekwencji, miejsce świadczenia (opodatkowania) tych usług powinno być ustalane według miejsca (kraju) położenia nieruchomości. Przy czym, przez nieruchomość należy w tym przypadku rozumieć wyraźnie określony (lub możliwy do określenia) obszar morza (dna morskiego) będącego przedmiotem realizowanych usług.
ZDANIEM AUTORA
Krzysztof Dżugaj – doradca podatkowy w SENDERO Tax & Legal
Przepisy nie przewidują preferencji
Konieczność opodatkowania polskim VAT usług badania dna morskiego wykonywanych na terenie polskiej WSE może budzić pewne wątpliwości. Zwłaszcza, że wyłączna strefa ekonomiczna nie stanowi formalnie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu przepisów prawa administracyjnego, a polskie organy podatkowe jeszcze do niedawna uważały, że takie usługi nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce (tak m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 19 sierpnia 2016 r., ITPP2/4512-445/16/AK). Niezależnie od tego, w świetle rozważań zawartych w artykule, usługi te powinny być opodatkowane na terytorium Polski. Jednocześnie, biorąc pod uwagę to, że polska ustawa o VAT nie przewiduje żadnych preferencji w opodatkowaniu w odniesieniu do takich transakcji, znajdzie w tym zakresie zastosowania stawka podstawowa VAT wynosząca obecnie 23 proc. Należy o tym pamiętać, gdyż brak rozliczenia VAT w tym zakresie może wiązać się m.in. z powstaniem zaległości podatkowej, która powinna zostać opłacona wraz z odsetkami za zwłokę.
Miejsce (kraj) opodatkowania
Opodatkowaniu polskim podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług wyłącznie wtedy, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym, aby rozstrzygnąć czy omawiane usługi podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, niezbędne jest ustalenie, czy nieruchomość może być uznawana za położoną w Polsce.
Zakres terytorialny RP określają przepisy prawa administracyjnego, w tym m.in. ustawa o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Zgodnie z tą ustawą, obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej są morskie wody wewnętrzne, morze terytorialne, strefa przyległa i wyłączna strefa ekonomiczna. Przy czym, na mocy tej ustawy w skład terytorium Rzeczpospolitej Polskiej wchodzą jedynie morskie wody wewnętrzne oraz morze terytorialne. Wyłączna strefa ekonomiczna nie stanowi więc formalnie terytorium Rzeczpospolitej. Nie oznacza to jednak, że wszystkie czynności, których miejscem świadczenia jest WSE, nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Wyjątkiem są tu transakcje (dostawy towarów i świadczenia usług) świadczone na terytorium wyłącznej strefy ekonomicznej, które są bezpośrednio związane z rodzajami działalności wymienionymi w Konwencji o prawie morza, w stosunku do których Rzeczypospolita Polska jako państwo nadbrzeżne wykonuje na obszarze WSE swoje suwerenne (wyłączne) prawa. Tego rodzaju transakcje są bowiem według prawa unijnego traktowane jako wykonywane na terytorium kraju (Polski) i w rezultacie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Taki wniosek znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacjach indywidualnych dyrektora KIS z 10 stycznia 2022 r. (0114- KDIP1-2.4012.370.2021.2.PC) czy z 31 maja 2021 r. (0114-KDIP1-2.4012.184.2021.2.PC).
Świadczenie omawianych usług jest z kolei bezpośrednio związane z rodzajami działalności wymienionymi w Konwencji, w odniesieniu do których Polska realizuje na terenie WSE swoje suwerenne (wyłącznie prawa). W szczególności, usługi te są związane z badaniem dna morskiego i jego podziemia, przedsięwzięciem w zakresie gospodarczego badania i eksploatacji strefy (w postaci wytwarzania energii poprzez wyko- rzystanie wiatrów) oraz budową sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji (w postaci morskiej farmy wiatrowej).
W konsekwencji, usługi badania dna morskiego realizowane w związku z planowaną budową morskiej farmy wiatrowej na terenie WSE podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Potwierdzają to przy tym wcześniej przywołane interpretacje indywidualne dyrektora KIS z 31 marca 2021 r. (0114- KDIP1-2.4012.130.2021.1.PC), z 3 lipca 2019 r. (0115-KDIT1-2.4012.264.2019.1.RS) oraz z 31 lipca 2019 r. (0114-KDIP1-2.4012.347.2019.1.KT).
Podstawa prawna:
– art. 2 pkt 1, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 28b oraz art. 28e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.)
– art. 13b i art. 31a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2011 r. nr 77/1 ze zm.)
– art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 457)
– art. 56 ust. 1 oraz art. 60 ust. 1 i 2 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 59, poz. 543)
