Planowane działania dają prawo do odliczenia VAT

Jak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 17 października 2018 r. (C-249/17) podatnikowi w pewnych okolicznościach przysługuje prawo do odliczenia VAT z tytułu wydatków poniesionych na zakup usług doradczych w związku z zakupem akcji. Prawo do odliczenia przysługuje nawet jeśli ostatecznie nie udało się zrealizować całej inwestycji i zakupić wszystkich akcji.

Sprawa dotyczyła wydatków poniesionych przez przewoźnika lotniczego Ryanair, który w związku z planowanym przejęciem innej spółki poniósł znaczne wydatki na usługi doradcze. Finalnie przejęcie nie mogło dojść do skutku z uwagi na sprzeciwiające się mu prawo konkurencji. Pomimo tego przewoźnik wniósł o odliczenie VAT związanego z nabywanymi usługami doradczymi, argumentując, że celem przejęcia było świadczenie usług zarządczych na rzecz spółki. Te z kolei podlegałyby opodatkowaniu VAT. Ta okoliczność, zdaniem Ryanair, uprawniała go do odliczenia podatku z tytułu nabytych usług doradczych.

Argumenty przewoźnika nie spotkały się ze zrozumieniem irlandzkiego fiskusa i prawo do odliczenia VAT z tytułu nabytych usług zostało zakwestionowane. Ryanair nie dał za wygraną. Ostatecznie sprawa doczekała się apelacji przed irlandzkim sądem najwyższym. Ten z kolei powziął wątpliwości i zwrócił się z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE celem ich wyjaśnienia.

TSUE przychylił się do stanowiska podatnika i uznał, że przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług.

Trybunał wskazał, że spółka, której działalność polega jedynie na nabywaniu udziałów w innych spółkach bez udziału w ich zarządzaniu nie ma statusu podatnika VAT. Samo nabywanie i posiadanie udziałów nie jest bowiem działalnością gospodarczą w myśl unijnej dyrektywy VAT.

Inaczej sprawa wygląda gdy posiadaniu udziałów towarzyszy świadczenie usług opodatkowanych VAT takich jak usługi administracyjne, księgowe czy techniczne. W takim przypadku spółka holdingowa, świadcząc usługi opodatkowane VAT, ma status podatnika i przysługuje jej prawo do odliczenia podatku. Z uwagi na to, że Ryanair planował świadczyć usługi zarządcze na rzecz przejmowanej spółki, zdaniem TSUE, w analizowanej sprawie wydatki poniesione w celu nabycia akcji należy traktować jako służące wykonywaniu przyszłej działalności gospodarczej. Sporne usługi miały więc bezpośredni i ścisły związek z planowaną przez Ryanair działalnością. Wynika z tego, że przewoźnik jest uprawniony do pełnego odliczenia VAT.

Jakie skutki dla polskich firm

Analizowane orzeczenie ma szerokie zastosowanie i należy je ocenić jako korzystne – również z perspektywy polskich podatników. Dostarcza ono licznych argumentów w przypadku ewentualnych sporów z fiskusem dotyczących prawa od odliczenia VAT. Ma zastosowanie zwłaszcza w sprawach dotyczących wydatków ponoszonych przez holdingi w związku z transakcjami nabycia udziałów czy akcji. Może się okazać użyteczne także w przypadku innych spraw, w których podatnikowi nie udało się zrealizować planowanej inwestycji.

Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 31-12-2018r.