Planowane zmiany w kodeksie karnym – nowy typ występku związanego z tworzeniem piramid finansowych

Piramida finansowa znana jako schemat Ponziego jest organizacją, której celem jest pozyskanie jak największej liczby uczestników, którzy zachęceni obietnicą zysków wpłacają pieniądze. Organizatorzy przedsięwzięcia namawiają uczestników do zachęcania kolejnych osób do wpłacania pieniędzy.

W ten sposób powstaje struktura schematem przypominająca piramidę na szczycie której stoją jej założyciele nota bene czerpiący największe zyski. Każdy kolejny poziom piramidy czerpie profity bezpośrednio z pozyskanych środków finansowych od kolejnych szczebli piramidy.

Wpłacający, którzy pojawią się na początku funkcjonowania piramidy finansowej z dużym prawdopodobieństwem otrzymają zwrot wpłaconych środki z deklarowanym zyskiem, ponieważ na tym etapie piramida finansowa z uwagi na dopływ nowych wpłacających jest wypłacalna. Możliwość pozyskania nowych uczestników jest ograniczona stąd ci wpłacający, którzy zainwestują w piramidę finansową wtedy kiedy dopływ nowych uczestników nie pozwala na utrzymanie jej wypłacalności nigdy nie otrzymają zwrotu zainwestowanych środków.

Obecnie osoby odpowiedzialne za tworzenie piramid finansowych odpowiadają na zasadzie art. 286 § 1 k.k. który stanowi, że „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”

Problem w tym, że do pociągnięcia kogokolwiek do odpowiedzialności karnej wymagane jest zgłoszenie się osób pokrzywdzonych, co ma miejsce najczęściej już u schyłku funkcjonowania piramidy finansowej lub po jej upadku kiedy odzyskanie wpłaconych środków finansowych nie jest możliwe.

Stąd też stworzenie szczególnego typu przestępstwa oszustwa finansowego co prawdopodobnie znajdzie odzwierciedlenie w art. 286a k.k. pozwoli na ściganie sprawców szczególnego typu przestępstwa oszustwa związanego z tworzeniem piramidy finansowej kiedy jeszcze piramida finansowa jest wypłacalna.

W ocenie Komisji Nadzoru Finansowego wprowadzenie nowego przepisu do Kodeksu karnego związanego z tworzeniem piramid finansowych pozwoli na zwiększenie poziomu ochrony uczestników rynku usług finansowych oraz zwróci ich uwagę na konieczność zachowania szczególnej ostrożności przy podejmowaniu decyzji o skorzystaniu z usług podmiotów wpisanych na listę ostrzeżeń publicznych, gdyż powierzenie środków finansowych takim podmiotom wiąże się z niebezpieczeństwem i ryzykiem utraty całości lub części zainwestowanych środków.