Różne rodzaje pełnomocnictw, różne zakresy działania
2018-05-14
Zgłoszenie osoby upoważnionej do działania w sprawach podatkowych co do zasady następuje w formie dokumentu elektronicznego.
Zgodnie z art. 138a § 2 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), mamy trzy rodzaje pełnomocnictw: ogólne, szczególne i do doręczeń.
Pełnomocnictwo ogólne upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych. Pełnomocnictwo takie lub zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu, zgłasza mocodawca albo pełnomocnik będący adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym. Zgłoszenie co do zasady następuje w formie dokumentu elektronicznego do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Wzór dokumentu elektronicznego zawierają odpowiednie przepisy wykonawcze. Informacje na temat takich pełnomocnictw Szef Krajowej Administracji Skarbowej umieszcza w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych.
Pełnomocnictwo szczególne, zgodnie z art. 138e o.p., upoważnia do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej należącej do właściwości organu podatkowego. Pełnomocnictwo takie może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo udzielone na piśmie oraz informacje o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu dołącza się do akt sprawy.
Na podstawie art. 138i § 1 i 2 o.p., udzielenie pełnomocnictwa ogólnego wywiera skutek od dnia wpływu do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych, natomiast pełnomocnictwo szczególne – od dnia zawiadomienia organu podatkowego. Te same zasady dotyczą zmiany, odwołania i wypowiedzenia ww. pełnomocnictw.
Urzędowe formularze nie wydają się potrzebne
Ponadto, stosownie do art. 138j § 1 o.p., urzędowe wzory pełnomocnictw oraz wzory zawiadomień o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu pełnomocnictw określa minister właściwy do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia. Wzory te przypominają formularze pozwów w postępowaniu uproszczonym, wnioski składane do sądów rejestrowych etc. Jak wskazuje przepis, w założeniu formularze te powinny uprościć składanie pełnomocnictw. W praktyce jednak, wobec istnienia standardowych, kancelaryjnych wzorów pełnomocnictw, formularze te raczej utrudniają tak podstawową, rutynową wręcz czynność, jaką jest udzielenie pełnomocnictwa.
Brak możliwy do uzupełnienia
Zgodnie z wyrokiem WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 1 lutego 2017 r. (I SA/Go 440/16), brak jest przepisu, który wskazywałby sankcje związane ze złożeniem pełnomocnictwa w innej formie niż urzędowy wzór. W myśl przywołanego wyroku, brak złożenia pełnomocnictwa na urzędowym formularzu należy traktować jak brak formalny, a tym samym jest to brak możliwy do uzupełnienia. Pominięcie pełnomocnika w postępowaniu bez uprzedniego wezwania do uzupełnienia braku należy zatem uznać za naruszenie przepisów postępowania, które może skutkować uznaniem, że strona nie brała udziału w sprawie. Zgodnie z art. 240 § 1 pkt 4 o.p., może to stanowić podstawę do wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną.
Daleko idący formalizm cechujący pełnomocnictwo „prawnopodatkowe” jest zatem częściowo rekompensowany możliwością uzupełnienia jego braków w toku sprawy. Braki formalne pełnomocnictwa nie upoważniają organu podatkowego do pozbawienia podatnika prawa do udziału w sprawie.
podstawa prawna: art. 138a – 138o ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 800 ze zm.)
Zdaniem autora
Zbyt rygorystyczne przepisy utrudniają prowadzenie postępowania Zakres danych, które mają znaleźć się w pełnomocnictwie „prawnopodatkowym”, wydaje się zbyt szeroki i nieodpowiadający funkcji tego dokumentu. Zgodnie z praktyką, pełnomocnictwo zwykłe powinno zawierać dane indywidualizujące mocodawcę (np. numer PESEL, KRS, NIP czy REGON), pełnomocnika (imię, nazwisko, adres kancelarii, ew. numer wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych) oraz wskazywać zakres umocowania. Dane takie, jak np. numer NIP pełnomocnika, zazwyczaj nie występują w pełnomocnictwie z uwagi na brak takiej potrzeby.
Ze względu na treść art. 155 § 5 w zw. z § 3 o.p., uzasadniony jest natomiast wymóg podawania adresu elektronicznego profesjonalnych pełnomocników. Doręczanie pism profesjonalnym pełnomocnikom co do zasady następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub w siedzibie organu podatkowego. Doręczanie pism pełnomocnikom metodą „tradycyjną” ma miejsce wówczas, gdy problemy techniczne (np. brak możliwości uzyskania potwierdzenia odbioru) uniemożliwiają organowi podatkowemu doręczanie pism za pomocą poczty elektronicznej.
Wydaje się, że obowiązujące obecnie przepisy regulujące pełnomocnictwo „prawnopodatkowe” cechuje nadmierny rygoryzm formalny, a zakres danych, które powinny znaleźć się w takim pełnomocnictwie, w pewnej mierze jest nieuzasadniony. Przepisy, które w założeniu powinny uprościć postępowanie podatkowe, utrudniają je oraz mogą powodować niepotrzebne wydłużenie tego postępowania w przypadku zaistnienia braków formalnych pełnomocnictwa.
Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 14-05-2018r.
