Stosowanie preferencyjnej stawki VAT przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów
2020-06-29
Obowiązujące od 1 stycznia br. regulacje unijne wprowadziły nowy, bardziej wymagający standard dokumentacyjny. W dalszym ciągu możliwe jest jednak stosowanie dotychczasowych rozwiązań wynikających z polskiej ustawy o VAT.
Stosowanie preferencyjnej stawki VAT przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów wymaga m.in. posiadania dowodów, że towary zostały wywiezione z Polski i dostarczone nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego UE. Obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. regulacje rozporządzenia Rady UE 2018/1912 wprowadziły wprawdzie nowy, bardziej wymagający standard dokumentacyjny, niemniej w dalszym ciągu możliwe jest jednak stosowanie dotychczasowych rozwiązań wynikających z polskiej ustawy o VAT.
PAKIET QUICK FIXES
1 stycznia 2020 r. miał wejść w życie pakiet zmian w opodatkowaniu VAT transakcji wewnątrzwspólnotowych (tzw. quick fixes). Niestety rząd nie zdążył z implementacją unijnych regulacji, a pandemia COVID-19 zatrzymała opóźnione już prace legislacyjne nad krajowymi przepisami. W tzw. okresie przejściowym podatnicy co do zasady mają możliwość wyboru między stosowaniem „starych” regulacji a wykorzystywaniem rozwiązań z pakietu quick fixes. Część z nich może być bowiem stosowana przez podatników bezpośrednio na podstawie przepisów dyrektywy 2006/112/WE. Niemniej, niektóre – jak nowy standard dokumentacyjny dotyczący zerowej stawki VAT przy WDT – nie wymagają implementacji i obowiązują w Polsce bezpośrednio. Od początku roku polscy podatnicy VAT mierzą się więc z chaosem i wątpliwościami interpretacyjnymi.
Jednym z obszarów niepewności jest możliwość pominięcia nowych obowiązków dokumentacyjnych dla WDT, wynikających z rozporządzenia Rady UE 2018/1912. Wielu podatników dostosowało bowiem procesy biznesowe do mniej rygorystycznych zasad wynikających z ustawy o VAT i dotychczasowej praktyki władz skarbowych.
SKOMPLIKOWANE ROZWIĄZANIE
Przepisy unijnego rozporządzenia wprowadziły instytucję domniemania, że towary faktycznie zostały wywiezione do innego kraju członkowskiego. Domniemanie działa, gdy podatnik zgromadzi odpowiednie dokumenty. Jeżeli organ podatkowy uważa inaczej, to powinien przedstawić dowody potwierdzające inny przebieg transportu towarów (lub jego brak).
Regulacje te wyróżniają dwie grupy wymaganych dokumentów:
– Grupa A: dokumenty odnoszące się do wysyłki lub transportu towarów, np. podpisany CMR, konosament, faktura od przewoźnika,
– Grupa B: polisa ubezpieczeniowa dotycząca transportu towarów lub potwierdzenie zapłaty za transport; dokumenty urzędowe potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia; poświadczenie odbioru potwierdzające składowanie towarów w innym państwie członkowskim.
W celu zastosowania „domniemania” wymagane jest posiadanie co najmniej:
– dwóch dokumentów z grupy A lub
– jednego dokumentu z grupy A i jednego dokumentu z grupy B.
Dokumenty te muszą zostać wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i nabywcy. W praktyce spełnienie tego wymogu może być trudne, zwłaszcza gdy transakcje są realizowane w kręgu podmiotów powiązanych. Nie jest bowiem jasne jak należy interpretować kryterium niezależności.
W razie organizowania wywozu przez nabywcę, sprzedawca musi – oprócz ww. dokumentów – posiadać również jego pisemne oświadczenie. Powinno z niego wynikać, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy. Dokument musi też wskazywać państwo członkowskie przeznaczenia towarów. Sprzedawca powinien otrzymać ww. oświadczenie do 10. dnia miesiąca następującego po dostawie.
ŁATWIEJ O PREFERENCJĘ
Wraz z wejściem w życie rozporządzenia Rady UE 2018/1912 nie doszło do uchylenia polskich regulacji o dokumentowaniu wewntrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT). Zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o VAT dowodami potwierdzającymi wywóz towarów nadal mogą być:
– dokumenty przewozowe od przewoźnika (spedytora), z których jednoznacznie wynika, że towary zostały wywiezione do miejsca ich przeznaczenia na terytorium innego państwa członkowskiego, oraz
– specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.
Nieco inne zasady mogą obowiązywać, gdy transport jest organizowany przez nabywcę lub gdy WDT dotyczy nowych środków transportu. Może się przy tym zdarzyć, że posiadane dokumenty nie potwierdzają jednoznacznie wywozu towarów do nabywcy. W takim przypadku sprzedawca dokonujący WDT może się posiłkować w szczególności:
– korespondencją handlową z nabywcą, w tym jego zamówieniem,
– dokumentami dotyczącymi ubezpieczenia lub kosztów frachtu,
– potwierdzeniem zapłaty,
– innym dowodem potwierdzającym przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium innego państwa członkowskiego.
Krajowe regulacje dają zatem podatnikom większą dowolność w doborze dowodów wywozu towarów do nabywcy z innego kraju UE. Polski prawodawca posłużył się bowiem otwartym katalogiem dokumentów.
PRAKTYKA SKARBÓWKI
Z najnowszych interpretacji indywidualnych wynika, że w 2020 r. nadal można dokumentować wywóz towarów dokumentami wymienionymi w ustawie o VAT. Dla zastosowania stawki zero proc. VAT nie jest zatem konieczne spełnienie wymogów z rozporządzenia Rady UE 2018/1912. Taki pogląd zaprezentował dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacji z 14 maja 2020 r. (0111-KDIB3-3.4012.138.2020.2.MAZ).
Po drugie, w 2020 r. linia interpretacyjna nie uległa istotnym zmianom i nadal powiela dotychczasowe rozwiązania. Najbardziej „typowym” zestawem dowodów potwierdzających wywóz towarów pozostaje podpisany przez przewoźnika i nabywcę CMR oraz kopia faktury zawierająca specyfikację poszczególnych sztuk załadunku. Tak wynika m.in. z interpretacji indywidualnej dyrektora KIS (0111-KDIB3-3.4012.159. 2020.1.MAZ) z 14 maja 2020 r. Jeżeli faktura nie zawiera ww. specyfikacji, to zestaw ten można rozszerzyć o dodatkowy dokument (np. WZ, delivery note).
Często jednak podatnik nie dysponuje listem przewozowym CMR podpisanym przez odbiorcę. Alternatywnie można wtedy posłużyć się kopią faktury, dokumentem zawierającym specyfikację sztuk ładunku, CMR podpisanym przez przewoźnika (bez podpisu odbiorcy) oraz m.in.:
– wydrukiem śledzenia przesyłki z portalu internetowego firmy kurierskiej,
– oświadczeniem przewoźnika o dostarczeniu towaru,
Z najnowszych interpretacji indywidualnych wynika, że w 2020 r. nadal można dokumentować wywóz towarów dokumentami wymienionymi w ustawie o VAT. Dla zastosowania stawki zero proc. VAT nie jest zatem konieczne spełnienie wymogów z rozporządzenia Rady UE 2018/1912. Taki pogląd zaprezentował dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacji z 14 maja 2020 r. (0111-KDIB3-3.4012.138.2020.2.MAZ).
Po drugie, w 2020 r. linia interpretacyjna nie uległa istotnym zmianom i nadal powiela dotychczasowe rozwiązania. Najbardziej „typowym” zestawem dowodów potwierdzających wywóz towarów pozostaje podpisany przez przewoźnika i nabywcę CMR oraz kopia faktury zawierająca specyfikację poszczególnych sztuk załadunku. Tak wynika m.in. z interpretacji indywidualnej dyrektora KIS (0111-KDIB3-3.4012.159. 2020.1.MAZ) z 14 maja 2020 r. Jeżeli faktura nie zawiera ww. specyfikacji, to zestaw ten można rozszerzyć o dodatkowy dokument (np. WZ, delivery note).
Często jednak podatnik nie dysponuje listem przewozowym CMR podpisanym przez odbiorcę. Alternatywnie można wtedy posłużyć się kopią faktury, dokumentem zawierającym specyfikację sztuk ładunku, CMR podpisanym przez przewoźnika (bez podpisu odbiorcy) oraz m.in.:
– wydrukiem śledzenia przesyłki z portalu internetowego firmy kurierskiej,
– oświadczeniem przewoźnika o dostarczeniu towaru,
– korespondencją e-mailową z odbiorcą, zawierającą potwierdzenie otrzymania przez niego towarów,
– potwierdzeniem zapłaty za towary (które zawiera numer faktury lub inne dane umożliwiające sprawdzenie czego zapłata dotyczy),
– zamówieniem otrzymanym od nabywcy (zawierającym rodzaj i ilość zamówionych towarów, ich cenę oraz miejsce docelowe dostawy).
Takie wnioski znajdują potwierdzenie m.in. w interpretacjach z 14 maja 2020 r. (0111-KDIB3-3.4012.159.2020.1. MAZ), z 10 marca 2020 r. (0112- KDIL3.4012.80.2019.1.MŁ) i z 11 lutego 2020 r. (0112- KDIL1-3.4012.533.2019.2.TK).
BRAK ODPOWIEDZI OZNACZA POTWIERDZENIE
W powołanych wcześniej rozstrzygnięciach władze skarbowe akceptują również potwierdzanie wywozu towarów za pomocą zbiorczych zestawień faktur dotyczących WDT. Zestawienia powinny być uzupełnione co najmniej kopią faktury oraz CMR podpisanym przez przewoźnika.
Zestawienia mogą być przesyłane kontrahentowi drogą elektroniczną po zakończeniu okresu, którego dotyczą. Nabywca powinien potwierdzić do określonego dnia otrzymanie wymienionych w zestawieniu towarów na terytorium innego kraju członkowskiego. Co ciekawe, dopuszczalne jest również uzgodnienie przez strony, że brak odpowiedzi nabywcy w określonym terminie jest równoznaczny z potwierdzeniem otrzymania towarów.
PRZYKŁAD
Kontrahenci mogą umówić się, że:
– do 10. dnia miesiąca sprzedawca przesyła elektronicznie zestawienie WDT z poprzedniego okresu,
– do 20. dnia miesiąca nabywca powinien zaaprobować treść dokumentu lub zgłosić zastrzeżenia,
– brak reakcji nabywcy do 20. dnia miesiąca jest tożsamy z potwierdzeniem dostarczenia towarów, do których odnosi się zestawienie.
podstawa prawna: rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi (DzUrz UE z 2018 r. nr L 311/10)
podstawa prawna: art. 42 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 106 ze zm)
ZDANIEM AUTORA
Michał Wykurz, doradca podatkowy w Sendero Tax & Legal
NIE MA REWOLUCYJNYCH ZMIAN
Wejście w życie nowych regulacji unijnych doprowadziło do wielu wątpliwości interpretacyjnych po stronie podatników. Aktualna praktyka władz skarbowych pokazuje jednak, że w kwestii dokumentowania wywozu towarów na potrzeby stosowania zerowej stawki VAT nie nastąpiły rewolucyjne zmiany. Podatnicy nadal mogą stosować rozwiązania wynikające z ustawy o VAT. Nie ma przy tym obowiązku spełnienia wymogów dokumentacyjnych z rozporządzenia Rady UE 2018/1912. Obserwując działania polskich przedsiębiorców w pierwszej części roku oceniam, że instytucja „domniemania” jest zbyt skomplikowana, a podatnicy stosują ją sporadycznie. Rynek preferuje sprawdzone i prostsze metody dokumentowania wywozu towarów, które wywodzą się z przepisów krajowych.
Artykuł ukazał się na rp.pl
