Zakupy w rajach podatkowych to określone obowiązki sprawozdawcze
2020-04-27
Przy zawieraniu transakcji z firmą m.in. z Republiki Panamy, Republiki Seszeli, Andory czy Hongkongu konieczne jest sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych.
W dobie Internetu nie ma znaczenia czy zdecydujemy się kupić usługę lub towar od kontrahenta krajowego, czy zagranicznego. Głównym kryterium wyboru dla wielu przedsiębiorców jest parametr ceny. Podmioty gospodarcze nastawione są na obniżanie kosztów i maksymalizację zysków, drugorzędną kwestią jest zaś to, kto jest drugą stroną umowy handlowej. Wiele konkurencyjnych ofert można znaleźć na rynku podmiotów z rajów podatkowych. Transakcje z tymi podmiotami obarczone są jednak dodatkowymi obowiązkami sprawozdawczymi, o których przedsiębiorca musi bezwzględnie pamiętać.
Konkurencja podatkowa
Przez wielu raj podatkowy jest postrzegany jako miejsce zajmujące się praniem brudnych pieniędzy i oszustwami podatkowymi. W polskim systemie prawa nie występuje termin „raj podatkowy”. Rozporządzenie ministra finansów z 28 marca 2019 r. określa kraje i terytoria stosujące szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych i są to właśnie tzw. raje podatkowe. Katalog ten wskazuje, że szkodliwa konkurencja podatkowa jest stosowana w systemach podatkowych w 26 krajach i terytoriach.
Unikanie opodatkowania jest przy tym czymś innym niż uchylanie się od opodatkowania. Jest to całkowicie legalny sposób na optymalizację podatkową i ma na celu wykorzystanie przepisów prawnych do zmniejszenia obciążeń finansowych. Każdy przedsiębiorca ma prawo do poszukiwania legalnych sposobów zmniejszających obciążenia fiskalne. Raje podatkowe przyciągają przedsiębiorców korzystną formą opodatkowania dochodów, a co za tym idzie możliwością stosowania przez przedsiębiorców konkurencyjnych cen. W związku z tym coraz częściej przedsiębiorcy decydują się na zakup towaru lub usług właśnie od pomiotu z kraju lub terytorium stosującego szkodliwą konkurencję podatkową.
Dane dla skarbówki
Transakcje z takimi podmiotami podlegają szczególnym regulacjom prawnym, które nakładają na przedsiębiorców dodatkowe obowiązki, z których podstawowym jest sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych. Do przygotowania tego dokumentu – w myśl art. 11o ustawy o CIT – są zobowiązani podatnicy dokonujący, bezpośrednio lub pośrednio, zapłaty należności na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli łączna kwota wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku obrotowym łączna kwota wymagalnych w tym roku świadczeń przekracza 100 000 zł lub równowartość tej kwoty. Do końca 2019 r. graniczna kwota wynosiła 20 tys. euro. Dokumentacji tej nie mają obowiązku sporządzać podmioty, które sprzedają towary do rajów podatkowych i otrzymują stamtąd zapłatę.
Zgodnie z art. 11m ww. ustawy podatnicy, którzy są obowiązani do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, składają do urzędów skarbowych oświadczenie o jej sporządzeniu, w terminie do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego. W oświadczeniu tym podmiot oświadcza, że sporządził lokalną dokumentację cen transferowych i że ceny transferowe transakcji objętych dokumentacją lokalną są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty na rynku. Oświadczenie to podpisuje kierownik jednostki w rozumieniu ustawy o rachunkowości, podając pełnioną przez siebie funkcję, przy czym:
oświadczenie składa i podpisuje każda z osób uprawnionych do reprezentacji – w przypadku gdy kilka osób spełnia kryteria kierownika jednostki albo nie jest możliwe określenie kierownika jednostki;
nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.
Przez ePUAP
Dokument ten składa się do właściwego urzędu za pomocą środków komunikacji elektronicznej zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej. Oświadczenie podmiotu o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych należy składać na adres elektronicznej skrzynki podawczej urzędu skarbowego za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP) przy użyciu usługi „Pismo ogólne do podmiotu publicznego” według aktualnego wzoru pisma ogólnego, udostępnionego w Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych (CRWDE) ePUAP, wybierając pole „Inne pismo” z listy rozwijanej.
Konieczne elementy
Jak powinna być sporządzona lokalna dokumentacja, określa art. 11q ustawy o CIT. W przepisie tym zawarty jest katalog elementów lokalnej dokumentacji cen transferowych. Dokumentacja ta musi zawierać:
1. opis podmiotu, z którym zawierana jest transakcja;
2. opis transakcji, w tym analizę funkcji, ryzyk i aktywów;
3. analizę cen transferowych, w tym:
a) analizę danych podmiotów niepowiązanych lub transakcji zawieranych z podmiotami niepowiązanymi lub pomiędzy podmiotami niepowiązanymi uznanych za porównywalne do warunków ustalonych w transakcjach kontrolowanych (analiza porównawcza), albo
b) analizę wykazującą zgodność warunków, na jakich została zawarta transakcja kontrolowana, z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane (analiza zgodności) – w przypadku gdy sporządzenie analizy porównawczej nie jest właściwe w świetle danej metody weryfikacji cen transferowych lub nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności;
4. informacje finansowe.
W obowiązujących regulacjach część wymagań dotyczących zawartości dokumentacji cen transferowych znajdowała się (do 2019 r.) w przepisach ustawowych (art. 9a), a część w przepisach wykonawczych (np. w rozporządzeniu ministra rozwoju i finansów z 12 września 2017 r. w sprawie informacji zawartych w dokumentacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, DzU z 2017 r. poz. 1753). Podział taki skutkował wątpliwościami po stronie podatników odnośnie do zakresu obowiązków związanych z zawartością dokumentacji i wynikających z konieczności równoczesnego porównywania zapisów dwóch aktów prawnych. Wprowadzony przepis art. 11q ustawy o CIT w znacznej mierze likwiduje te wątpliwości, pozostawiając główne elementy dokumentacji jako przepis ustawowy, a następnie precyzując ich szczegóły w przepisach wykonawczych.
podstawa prawna: rozporządzenie ministra finansów z 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU z 2019 r. poz. 600)
podstawa prawna: art. 11m, art. 11o i art. 11q ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 865 ze zm.)
Zdaniem autorki
Trzeba przeanalizować opłacalność każdej transakcji
Transakcje zawierane z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową mogą przynieść przedsiębiorcy wiele korzyści. Bez wątpienia należy jednak zachować staranność i ostrożność przy spełnieniu obowiązku wynikającego z przygotowania dokumentacji lokalnej. Dla podatnika przeprowadzającego pierwszy raz takie transakcje powyżej ustawowego limitu, z całą pewnością będzie to nowy trudny obowiązek. Dlatego warto przeanalizować czy zawarcie transakcje z podmiotem z raju podatkowego na pewno jest w danym przypadku korzystne w świetle obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.
Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 27-04-2020 r.
