Praca zdalna na rzecz pracodawców zagranicznych: jak rozliczyć podatki i składki
2021-04-12
Pracownik firmy zagranicznej, która nie ma siedziby ani przedstawicielstwa w naszym kraju, jest zobowiązany prawidłowo obliczyć i uiścić zaliczki na PIT.
Ogłoszenie pandemii koronawirusa wpłynęło na rynek pracy na całym świecie. Coraz częściej Polacy, dotychczas mieszkający na terenie innego państwa i zatrudniani przez zagranicznych pracodawców, wracają do Polski, zaś pracę wykonują zdalnie. W związku z tym powstaje wiele pytań związanych z rozliczeniem podatkowym oraz odprowadzaniem składek na ubezpieczenia społeczne.
CENTRUM INTERESÓW…
Zgodnie z art. 3 ustawy o PIT, osoby fizyczne, które mają miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub osobę, która przebywa na terytorium naszego kraju dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
W odniesieniu do pierwszej przesłanki, oceny dokonuje się biorąc pod uwagę więzi rodzinne, związki osobiste, miejsce położenia majątku oraz miejsce, z którego nim się zarządza.
… LUB CZAS PRZEBYWANIA
Drugi z warunków zostanie spełniony, jeżeli pracownik przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni. Zasadę tę stosuje się przy tym uwzględniając umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowa międzynarodowa zawarta między Polską a państwem macierzystym może wskazywać, że osoba zamieszkująca w Polsce będzie miała ustalone miejsce zamieszkania na podstawie przepisów państwa macierzystego. Ma to niekorzystny wpływ na sytuację podatkową osób przebywających w Polsce, a posiadających rezydencję podatkową w tzw. rajach podatkowych. W razie braku zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania osoby te podlegają bowiem obowiązkowi podatkowemu w Polsce.
KTO JEST PŁATNIKIEM
Osoby świadczące pracę na rzecz polskiego pracodawcy nie muszą martwić się o realizację obowiązku podatkowego, gdyż to ich pracodawca jest płatnikiem zaliczek na podatek dochodowy. Inaczej jest w przypadku osób świadczących pracę na rzecz pracodawców zagranicznych, nieposiadających w Polsce siedziby ani przedstawicielstwa. Wówczas to pracownik jest zobowiązany prawidłowo obliczyć i uiścić zaliczki na podatek dochodowy. Obowiązek taki wynika z art. 44 ust. 1a ustawy o PIT i powstaje w przypadku osoby, której centrum interesów osobistych lub gospodarczych znajduje się w Polsce lub która przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni.
PRZYKŁAD
Okres 183 dni przebywania pracownika w Polsce upłynął w styczniu 2021 roku. Pierwszą zaliczkę należy uiścić do 20 dnia następnego miesiąca, tj. do 20 lutego 2021 roku. Zgodnie z art. 44 ust. 3d ustawy o PIT przy obliczaniu pierwszej zaliczki podatnik zobowiązany jest uwzględnić dochód uzyskany od początku roku podatkowego. Dodatkowo, po zakończeniu roku podatkowego, do 30 kwietnia roku następnego należy złożyć zeznanie podatkowe na druku PIT-36.
Rozliczenia dokonuje się przez urzędem skarbowym właściwym do spraw opodatkowania osób zagranicznych.
CO ZE SKŁADKAMI
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do zakładu w całości płatnicy składek. Zasadą jest, że składki na ubezpieczenia odprowadzane są w państwie, na terenie którego praca jest wykonywana. Mimo, iż praca zdalna jest modelem powszechnym w dobie pandemii, to jednak sposobu jej świadczenia nie uregulowano jeszcze w polskich przepisach. Organy rentowe stoją na stanowisku, że praca świadczona na rzecz pracodawcy zagranicznego przez osobę zamieszkałą w Polsce stanowi pracę świadczoną na terytorium Polski. Nie ma bowiem decydującego znaczenia gdzie trafiają efekty i wyniki wykonywanej pracy, ale to, gdzie pracownik przebywa wykonując swoje obowiązki pracownicze. W związku z tym, co do zasady, to na zagranicznym pracodawcy ciąży obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne.
Istnieje jednak możliwość przeniesienia tych obowiązków na pracownika. Ma to miejsce w razie zawarcia między pracodawcą a pracownikiem umowy o przejęcie obowiązków płatnika. W razie zawarcia takiej umowy pracownik zobowiązany jest zarejestrować się we właściwym dla swojego miejsca zamieszkania oddziale ZUS. Rejestracja wymaga złożenia odpowiednich formularzy wraz z umową o pracę oraz umową o przejęcie obowiązków płatnika. Rozwiązanie to jest bardzo często stosowanie. W praktyce pracodawcy zagraniczni przekazują na rachunek bankowy pracowników kwotę wynagrodzenia brutto, powiększoną o kwotę należnych składek, a pracownik samodzielnie przeznacza odpowiednie kwoty na zaliczkę na podatek dochodowy oraz na składki ubezpieczeniowe.
Zasady te, z uwagi na przedłużającą się falę pandemii, mogą dotyczyć coraz większej liczby osób.
Podstawa prawna: art. 3 oraz art. 44 ust. 1a i 3d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426 ze zm.)
art. 17 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 423 ze zm.)
Artykuł został opublikowany w papierowym i internetowym wydaniu dziennika ,,Rzeczpospolita”
