Zakres porad prawnych świadczonych przez inspekcję będzie szerszy
2016-04-15
Państwowa Inspekcja Pracy będzie udzielała porad prawnych pracownikom – cudzoziemcom migrującym do Polski za pracą.
Minister rodziny, pracy i polityki społecznej w 2016 r. prowadzić będzie działania na rzecz aktualizacji Narodowego Programu Zatrudnienia. Obecnie trwają prace związane z analizą rozwiązań i propozycji zawartych w NPZ. Po dokonanej analizie zostanie przedstawiona ocena potrzeb i zasadności wprowadzenia zmian w dotychczas stosowanych instrumentach, w szczególności pod kątem zapewnienia większego wsparcia dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji na rynku pracy, w tym przede wszystkim długotrwale bezrobotnych i młodych.
Dyrektywa unijna
Planuje się przede wszystkim wdrożenie dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczących zatrudniania cudzoziemców nr 2014/54/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników. Nowelizacja przepisów ustawowych jest przewidziana na 21 maja 2016 r. Przepis ten stanowi, że dyrektywa ma zastosowanie do kwestii, o których mowa w artykułach od 1 do 10 rozporządzenia UE nr 492/2011, w obszarze swobodnego przepływu pracowników. W szczególności chodzi o: dostęp do zatrudnienia, warunki zatrudnienia i pracy, przede wszystkim w odniesieniu do wynagrodzenia, zwolnienia, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w przypadku utraty pracy, powrotu do pracy lub ponownego zatrudnienia; dostęp do przywilejów socjalnych i podatkowych; członkostwo w związkach zawodowych i prawo do udziału/wyboru do organów reprezentujących pracowników; dostęp do szkoleń; dostęp do zasobów mieszkaniowych; dostęp do kształcenia, nauki zawodu oraz szkolenia zawodowego dla dzieci pracowników unijnych; pomoc udzielana przez urzędy pracy. Celem zmian jest ułatwienie dostępu do pomocy i zapewnienie pełnego jej zakresu w jednym miejscu, przy wykorzystaniu do tego całej sieci inspektoratów.
Nowe zadania
Jak wynika z przeprowadzonych analiz, w Polsce trzeba wzmocnić niektóre działania, np. w zakresie dostępu do informacji, a zwłaszcza świadczenia niezależnego poradnictwa prawnego. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podejmie działania mające na celu usprawnienie sposobu funkcjonowania urzędów pracy, tak aby zabezpieczyć potrzeby i oczekiwania klientów urzędów pracy (pracodawców, bezrobotnych, poszukujących pracy), a jednocześnie zwiększyć efektywność wydatkowania środków Funduszu Pracy w długim okresie. Wobec tego nowe zadania zostaną przydzielone instytucjom, które obecnie realizują podobne działania. Większość zadań będzie mógł realizować minister właściwy do spraw pracy, np. zlecając w drodze konkursu przeprowadzenie niezależnych badań. Proponuje się także, aby Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pełniło funkcję punktu kontaktowego dla odpowiednich instytucji w pozostałych państwach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także instytucji koordynującej. W przypadku poradnictwa prawnego dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/54/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników wskazuje, iż powinno być ono niezależne. Po dokonanej analizie okazało się, że warunek ten spełnia właśnie Państwowa Inspekcja Pracy. Będzie ona udzielała porad prawnych pracownikom – cudzoziemcom migrującym do Polski za pracą.
Ułatwienia dla pracowników
Chodzi o określenie środków, które powinny stosować państwa członkowskie, aby ułatwić pracownikom unijnym migrującym po Europie oraz członkom ich rodzin korzystanie z uprawnień określonych w przepisach o swobodnym przepływie pracowników. Istotne jest zwłaszcza rozporządzenie nr 492/2011 z 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii. Środki te obejmują zapewnienie odpowiednich procedur dochodzenia roszczeń na drodze sądowej przez pracowników i członków ich rodzin, gdyby spotkali się oni z nieuzasadnionymi ograniczeniami ich praw, umożliwienie partnerom społecznym, w tym związkom zawodowym, za zgodą wnoszącego skargę pracownika mobilnego, uczestniczenia w postępowaniu sądowym. Wprowadzone mają być środki przeciw- działające represjonowaniu w związku z wniesieniem skargi. Chodzi również o: ustanowienie struktur na szczeblu krajowym, które będą promować równe traktowanie w zakresie swobodnego przepływu pracowników, a także realizować zadania w zakresie udzielania informacji i porad prawnych, prowadzenia niezależnych badań oraz publikowania raportów i rekomendacji oraz wspierania dialogu z partnerami społecznymi. W projekcie zaproponowano rozszerzenie zakresu porad świadczonych przez Państwową Inspekcje Pracy na wszystkie kwestie wskazane w art. 2 dyrektywy.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/54/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników ma duże znaczenie dla obywateli imigrujących i emigrujących w krajach Unii Europejskiej. Według stanowiska rządu stosowanie przepisów wdrażających dyrektywę 2014/54/UE nie powinno się wiązać ze znaczącymi wysiłkami zarówno organizacyjnymi, jak i finansowymi instytucji. Jak wynika z przeprowadzonych badań, w ramach swobodnego przepływu pracowników do Polski przyjeżdża stosunkowo niewielu obywateli pozostałych państw UE. Ważniejsza jednak dla nas jest analiza sytuacji Polski w kontekście wysokiej liczby obywateli przebywających w pozostałych państwach członkowskich. W tym zakresie to przede wszystkim w interesie Polski jest wdrożenie pełnej dyrektywy, aby możliwe było uczestniczenie w dyskusjach na forach Unii Europejskiej na temat skuteczniejszego dochodzenia praw przysługujących pracownikom migrującym.
Równy dostęp
Jak wynika z uzasadnienia ministerstwa pracy w kontekście wprowadzanych zmian, to właśnie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/54/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników zobowiązuje wszystkie państwa Unii Europejskiej do tego, aby każdy obywatel Unii miał w nich taki sam dostęp m.in. do zatrudnienia, warunków pracy, członkostwa w związkach zawodowych, kształcenia czy pomocy udzielanej przez urząd pracy. Najodpowiedniejszą, najskuteczniejszą niezależną instytucją, która będzie promowała prawa osób korzystających ze swobodnego przepływu pracowników, zapewniała przepływ rzetelnej informacji, udzielała porad prawnych, prowadziła lub zlecała badania, publikowała raporty i rekomendacje, w ocenie rządu, jest Państwowa Inspekcja Pracy.
Zdaniem autora
Wdrożenie dyrektywy nr 2014/54/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników do ustawodawstwa krajowego ułatwi dostęp do pomocy i zapewni pełną dostępność do informacji, a w szczególności poradnictwa prawnego w jednym miejscu, którą realizować będzie Państwowa Inspekcja Pracy we wszystkich inspektoratach na terenie całego kraju. Podjęte działania w szczególności usprawnią sposób funkcjonowania urzędów, a przede wszystkim spełnią potrzeby i oczekiwania zainteresowanych klientów.
Artykuł został opublikowany w dodatku do dziennika Rzeczpospolita „Dobra Firma” z dnia 15.04.2016 r.
