Dokapitalizowanie ma swoje konsekwencje

2018-07-27

Sposobów dofinansowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest kilka: podwyższenie kapitału zakładowego, podwyższenie kapitału zakładowego z agio, dopłaty wspólników, pożyczka od wspólników. Z przedstawionych poniżej wariantów wysuwa się wniosek, że najkorzystniej podatkowo dokapitalizować spółkę podwyższając kapitał zakładowy z kapitału zapasowego (agio). W praktyce jednak nie zawsze każdy sposób dokapitalizowania będzie wystarczający w danej sytuacji.
Spółki potrzebują dokapitalizowania z różnych powodów, dodatkowych nakładów finansowych może wymagać nowa inwestycja albo pokrycie przejściowej straty finansowej, która wystąpiła w spółce. Często powodem dofinansowania jest chęć zyskania większej wiarygodności wobec kontrahentów lub kredytodawców np. banków. Spółka nie może odnotowywać przypadkowych wpłat na konto, wszystko powinno być prawnie udokumentowane. Poniżej zostały przeanalizowane wszystkie dostępne możliwości dokapitalizowania, ze zwróceniem uwagi na koszty podatkowe.

Podwyższenie kapitału

Podwyższenie kapitału zakładowego uważane jest za najbardziej sformalizowany sposób dokapitalizowania spółki i wymaga ujawnienia w KRS. Kodeks spółek handlowych przewiduje dwa warianty podwyższenie kapitału zakładowego. Może to nastąpić poprzez zwiększenie wartości nominalnej udziałów albo ustanowienie nowych udziałów. Podwyższenie wymaga podjęcia uchwały Zgromadzenia Wspólników zmieniającej umowę spółki w formie aktu notarialnego, a w przypadku ustanowienia nowych udziałów także oświadczeń wspólników obejmujących nowe udziały oraz oświadczenia wszystkich członków zarządu o wniesieniu całości wkładów na podwyższony kapitał zakładowy. Jeśli umowa spółki zawiera odpowiednie zapisy przewidujące wysokość i termin podwyższenia kapitału to wystarczy podjęcie uchwały w tej sprawie w zwykłej formie pisemnej (tzw. uproszczona forma podwyższenia kapitału). Podwyższenie kapitału zakładowego podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b) Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (u.p.c.c. ) w wysokości 0,5 proc. od kwoty podwyższenia. Podwyższenie kapitału zakładowego nie podlega podatkowi dochodowemu od osób prawnych o ile pokrywane jest wkładem pieniężnym albo przedsiębiorstwem czy jego zorganizowaną częścią. Jeśli przedmiotem wkładu jest aport w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części będzie on zwolniony z podatku, jednak za inny wkład niepieniężny wnoszony do Spółki, np. nieruchomość trzeba będzie uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych a także podatek VAT.
Kapitał zapasowy określany jako agio, kodeksowo (art. 154 § 3 k.s.h.) jest to nadwyżka uzyskana ze sprzedaży udziałów po cenie wyższej od ich wartości nominalnej, agio może być pieniężne i aportowe. Jeżeli nadwyżka jest pieniężna jest neutralna podatkowo o czym mówi art. 12 ust. 4 pkt. 11 ustawy o CIT. Stąd opodatkowaniu podlega tylko wartość podwyższonego kapitału. Kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów, otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy, nie zalicza się do przychodów podatkowych. W związku z powyższym podwyższenie kapitału podstawowego z agio stanowi najkorzystniejszy sposób dokapitalizowania spółki. Inaczej jest jednak w przypadku objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo bądź jego zorganizowana część, powoduje to powstanie obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (15 ust. 1j ustawy o CIT).

Dopłaty wspólników

Możliwość wniesienia dopłat przewiduje art. 177–179 k.s.h. Instytucja dopłat zmierza do zaspokojenia potrzeb spółki oraz poprawy jej płynności finansowej, bez konieczności podwyższania kapitału zakładowego. Dopłaty do Spółki mogą być ustanawiane w różnym określonym celu. Dopłaty mogą być również wspólnikom zwracane, bez konieczności obniżania kapitału zakładowego spółki. Z treści przepisu art. 12 ust. 4 pkt. 11 ustawy o CIT wynika, że założenia systemowe opodatkowania podatkiem dochodowym zakładają neutralność podatkową przepływów pieniężnych pomiędzy wspólnikami i spółką w zakresie zasilenia kapitałowego w formie dopłat i następczego zwrotu tych dopłat do wspólników (Interpretacja indywidualna Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z 13 kwietnia 2016 r. IPPB1/4511-39/16-4/DK). Stąd też w przypadku oprocentowania dopłat na podstawie umowy spółki czy uchwały Zgromadzenia Wspólników, odsetki analogicznie nie są dla spółki kosztem podatkowym. Natomiast należy być ostrożnym, gdy dopłaty nie są przewidziane w umowie spółki, w takim przypadku organ traktuje je jako przychód Spółki. Podobnie kwalifikowane są również dopłaty, których wysokość jest wyższa od przewidzianej w Spółce. W tym przypadku suma nadwyżki dopłat ponad przewidzianą w umowie podlega opodatkowaniu. Dopłaty wnoszone do spółki podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 3 pkt 2 u.p.c.c. w zw. z art. 4 pkt 9 u.p.c.c. , w wysokości 0,5 proc. od kwoty wniesionych dopłat.

Pożyczka od wspólników

Atutem tego rodzaju dokapitalizowania jest szybka dostępność środków oraz brak konieczności ich rejestracji w KRS, ponieważ pożyczka nie prowadzi do zwiększenia kapitału zakładowego. Udzielenie pożyczki spółce jest zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 9 pkt 10 lit. i u.p.c.c.). Należy pamiętać że pożyczka musi być pisemna, oprocentowana i udzielona na warunkach rynkowych, żeby nie płacić podatku dochodowego od świadczeń nieodpłatnych (art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o ustawy o CIT) i uniknąć sporu z Urzędem Skarbowym. Pożyczka udzielona spółce w przypadku jej spłaty nie jest uznawana za dochód spółki (art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT), chyba że doszłoby do jej umorzenia. Zapłata odsetek za udzieloną spółce pożyczkę, może prowadzić do powstania kosztów uzyskanego przychodu i tym samym, obniżyć jej dochód w konsekwencji zmniejszając należności podatkowe spółki. Stąd wprowadzono mechanizm cienkiej kapitalizacji, który w określonych sytuacjach polega na nie uznawaniu odsetek jako kosztów uzyskania przychodu, ograniczając tym samym możliwość powstania nieuzasadnionych korzyści podatkowych po stronie spółki i wspólników.

Najbardziej optymalne podatkowo przedstawia się dokapitalizowanie spółki poprzez podwyższenie kapitału zakładowego z agio. Przy czym należy pamiętać, że nie zawsze może być ono przeprowadzone, np. gdy spółka wykazała stratę za poprzedni rok obrotowy lub biegły rewident wydał zastrzeżenia co do sytuacji finansowej spółki. Dlatego nie zawsze najniższe koszty podatkowe przesądzają o wyborze sposobu dokapitalizowania. Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze faktycznego przelewu gotówki jest uznawane za najbezpieczniejszy sposób dokapitalizowania spółki i jest najczęściej akceptowane przez banki.

Artykuł ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita” w dniu 27-07-2018r.