Cyfryzacja podatków: co nas czeka w 2020 roku i na co trzeba się przygotować?

Jednocześnie jest to początek planów na nadchodzący nowy 2020 rok. Zmiany w prawie i podatkach jakie weszły w życie w 2019 roku, mimo iż już funkcjonują w polskim prawie, wciąż generują wiele pytań. Coraz częściej mówi się o cyfryzacji w podatkach, która z jednej strony ma być ułatwieniem dla przedsiębiorcy wprowadzającym oszczędność czasu i pieniędzy, z drugiej zaś budzi wiele wątpliwości. Inne zmiany natomiast wiążą się z nowymi obowiązkami nakładanymi na spółki i dopilnowaniem ważnych terminów. O najważniejszych zmianach mieliśmy okazję porozmawiać podczas Kongresu Biznes360.pl, który odbył się 28 listopada w Warszawie. Poniżej krótkie podsumowanie i jednocześnie przypomnienie najważniejszych z nich.

Od 1 stycznia 2019 roku zaczęły obowiązywać przepisy wprowadzające ( do ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.) obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych. Nowelizacja została narzucona przepisami Unii Europejskiej. W Polsce obowiązuje rozszerzona wersja tego przepisu. Mianowicie, zgłaszane będą nie tylko schematy transgraniczne, ale również krajowe, dotyczące podatków PIT, CIT i VAT. Obowiązek zgłaszania schematów podatkowych obejmuje wszystkie instytucje uczestniczące w przygotowaniu i wdrażaniu schematów (m. in. doradców podatkowych, radców prawnych, prawników, notariuszy, księgowych). Dla przedsiębiorcy istotne jest to, że nałożenie obowiązku raportowania na wyżej wymienione podmioty wspierające, nie zwalnia właściciel firmy z obowiązku zaraportowania schematów. Oznacza to, że jeśli schemat nie zostanie zgłoszony przez wyznaczonego tzw. promotora, to obowiązek ten przejmuje przedsiębiorca.

Celem wprowadzonej dyrektywy MDR (Mandatory Disclosure Rules) narzucającej raportowanie schematów podatkowych, jest zniechęcenie podatników do korzystania z nich. Obowiązek ujawniania tych schematów, ma zapobiec sytuacjom w których podatnik podejmie ryzyko wejścia do metody agresywnego planowania podatkowego. Raportowanie schematów podatkowych w znacznym stopniu ma też ograniczyć liczbę kontroli podatkowych.

Od 1 stycznia 2019 roku obowiązują znowelizowane przepisy (por. art. 11e Ustawy o CIT) regulujące zagadnienie korekt cen transferowych. Obecnie, podatnik musi sam ocenić, który reżim jest dla niego korzystniejszy. Dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi za 2018 rok może zostać przygotowana albo według starych zasad, albo obowiązujących od 1 stycznia 2019 roku.

Korzyści dla przedsiębiorstw są takie, że po podjęciu decyzji obowiązków dokumentacyjnych za rok 2018, podatnik nie musi składać żadnego dodatkowego oświadczenia czy informacji odnośnie swojego wyboru. Wystarczy, że odpowiednio zastosuje się do wybranego reżimu. Samo uregulowanie, niosących dotychczas wiele wątpliwości zagadnień korekty cen transferowych należy odczytać jako zmianę pozytywną dla praktyki biznesowej. Niemniej, należy zauważyć, że te nowe przepisy wprowadzają szereg wymagań formalnych.

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadziła nowy mechanizm pobierania podatku u źródła, dla płatności przekraczających wartość dwóch milionów złotych rocznie w przeliczeniu na jednego podatnika. W przypadku dywidend, nowe przepisy mają zastosowanie zarówno w stosunku do polskich jak i zagranicznych odbiorców płatności.

Jeśli płatności nie przekraczają wartość dwóch milionów złotych rocznie, płatnik, aby móc zastosować obniżoną stawkę WHT (withholding tax), będzie musiał spełnić dodatkowe wymagania. Regulacje wprowadzają również nowe zwolnienia np. udziałowcy nie będą zobowiązani do pobierania podatku WHT od odsetek/dyskonta od obligacji korporacyjnych (jeżeli spełnione są określone warunki).

Ministerstwo Finansów określiło rodzaj stopy bazowej i marżę dla potrzeb transakcji pożyczek, kredytów lub emisji obligacji niezbędne do skorzystania z uproszczenia safe harbour w zakresie cen transferowych. Zastosowanie uproszczonych zasad chroni podatników przed zakwestionowaniem ceny przez organ podatkowy oraz ma na celu ograniczenie zakresu obowiązków dokumentacyjnych. Regulacje mają umożliwiać podatnikom prowadzenie bezpiecznych rozliczeń podatkowych oraz spowodować ograniczenie obciążeń administracyjnych związanych z dokumentowaniem transakcji z podmiotami powiązanymi i wykazywaniem rynkowości stosowanych warunków cenowych.

Biała lista podatników to publiczny wykaz podatników zarejestrowanych na VAT. Została opublikowana 1 września 2019 roku. Wbrew nazwie, wprowadzenie tej listy będzie miało konsekwencje nie tylko w podatku VAT, ale także w podatkach dochodowych. Będzie ona także wskazywała podatników, którym odmówiono rejestracji na VAT, jak i tych, którzy zostali wykreśleni z listy podatników, gdzie oprócz danych podatników znajduje się również lista rachunków bankowych, które zostały zgłoszone w procesie rejestracji.

Jeżeli zdarzy się tak, że otrzymamy fakturę i przelejemy należność na rachunek, który nie widniej lub jest inny niż jest na tej liście, to wówczas płatność ta nie będzie kosztem podatkowym. Aby naprawić błąd, płatnik ma tylko trzy dni aby zgłosić się do urzędu skarbowego.

Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności, funkcjonuje od lipca ubiegłego roku lecz dopiero od 1 listopada 2019 roku jest obowiązkowy dla niektórych branż.

Obowiązkowy split payment, od tej pory, ma zastosowanie w sprzedaży niektórych usług i towarów, gdy wartość transakcji brutto przekroczą 15 tysięcy złotych lub ma równowartość tej kwoty. Dodatkowo sprzedawca i odbiorca muszą być podatnikami VAT. Płatności, które obowiązują split paymet będą dokonywane z dwóch oddzielnych rachunków. Kwota netto z głównego, natomiast część VAT ze specjalnego drugiego rachunku przypisanego do tego samego konta.

Aby ułatwić wszystkim firmom dokonywanie zapłaty zgodnie z zasadami podzielonej płatności, rachunek VAT jest zakładany przez banki lub SKOK-i dla każdego podatnika VAT.

System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR) funkcjonujący od 2018 roku to nowe narzędzie kontrolująco-analityczne, którego zadaniem jest przeciwdziałać wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Wraz z wprowadzeniem STIR, Szef Krajowej Administracji Skarbowej zyskał szeroki zakres nowych uprawnień, a instytucje finansowe, tj. banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, kolejne obowiązki.

STIR polega na przetwarzaniu według ściśle określonych algorytmów danych przekazywanych przez banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, celem ustalenia wskaźnika ryzyka wykorzystywania sektora bankowego do wyłudzeń skarbowych, zwłaszcza w zakresie dotyczącym podatku VAT. Służy on także do przekazywania zebranych informacji o wskaźniku ryzyka do Centralnego Rejestru Danych Podatkowych oraz do systemów teleinformatycznych banków i SKOK-ów. Wynikiem przetwarzania danych będzie automatycznie generowana informacja o wskaźniku ryzyka, która może stanowić podstawę do podjęcia czynności przez szefa KAS oraz organy mu podległe.

Przedsiębiorca ma prawo rozliczyć wydatki poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Koszty te, w określnych warunkach mogą być odliczane od dochodu i stanowić ulgę. Z tego typu ulgi skorzystać mogą podatnicy opłacający podatek według skali podatkowej, rozliczający się na deklaracji PIT-36 oraz podatnicy opłacający podatek według 19% stawki podatkowej, rozliczający się na deklaracji PIT-36L.

Innovation Box to możliwość obniżenia poziomu opodatkowania dochodu uzyskiwanego z praw własności intelektualnej do 5%. Przy tym wysokość ww. dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym może podlegać każdorazowo obniżeniu. Podstawowym warunkiem skorzystania z ulgi jest poniesienie przez przedsiębiorcę w ciągu roku kosztów związanych z działalnością badawczo-rozwojową tzw. kosztów kwalifikowanych.

Obowiązkowa dematerializacja wszystkich akcji oznaczać będzie, że akcje każdej spółki akcyjnej i komandytowo – akcyjnej przestaną mieć formę dokumentu. Intencją jest całkowite usunięcie z obrotu gospodarczego akcji papierowych i zastąpienie ich akcjami w postaci elektronicznej.

Ustawa zakłada również wprowadzenie rejestru akcjonariuszy, w którym obowiązkowo będą rejestrowane akcje spółek niepublicznych. Rejestr ma być prowadzony przez wskazane w ustawie podmioty, m. in. banki i domy maklerskie.

Ujawnieniu w rejestrze będzie podlegał każdy akcjonariusz, bez względu na poziom zaangażowania kapitałowego oraz rodzaj posiadanych przez niego akcji. Co szczególnie istotne jedynie osoby wpisane do tego rejestru będą uznawane za akcjonariuszy danej spółki. Rejestr będzie jawny dla samej spółki oraz jej pozostałych akcjonariuszy, natomiast osoby trzecie nie będą miały możliwości uzyskania informacji o składzie

Od 1 stycznia 2020 roku zostanie wprowadzony system, który ma wesprzeć przedsiębiorców w kwestiach płynności. Otóż, zostaną wdrożone nowe maksymalne terminy płatności. Terminy te będą zależne od tego jakiego typu podmioty będą brały udział w danej transakcji. Najkrótszy maksymalny termin to 30 dni, termin ten może sięgać nawet 60 dni i tylko szczególnych przypadkach może zostać wydłużony.

Ministerstwo Finansów uruchomiło Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych. Jest to rejestr danych dotyczących osób fizycznych, traktowanych jako beneficjenci w polskich spółkach prawa handlowego. Beneficjentem jest osoba fizyczna, która pośrednio lub bezpośrednio sprawuje kontrolę praktyczną nad spółką. W szczególności będą to osoby, które posiadają co najmniej 25 proc. udziałów w spółce. Obowiązek ten dotyczy spółek polskiego prawa handlowego, poza spółkami partnerskimi oraz spółkami akcyjnymi, które są notowane na rynkach regulowanych, a więc są spółkami publicznymi. Rejestr zawiera takie dane jak: nazwisko, PESEL i kraj zamieszkania osoby uznawanej za beneficjenta rzeczywistego. Obowiązek zgłoszenia danych do rejestru powstał 13 października 2019 roku. Spółki, które są już wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego mają czas do 13 marca 2020 r na zgłoszenie danych do rejestru. Wprowadzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych ma znaczenie dla przedsiębiorców, dla których aspekt anonimowości w biznesie jest wysoce istotny.

Od 1 marca 2020 roku sprawy związane z KRS będą załatwiane przez Internet. Oznacza to, że wszystkie wnioski będą elektroniczne, pojawi się możliwość kontaktu z sądem przez Internet, a także zniknie obowiązek składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego. Wprowadzenie elektronicznego KRS to na pewno oszczędność czasu i ograniczenie możliwości popełnienia błędu przy składaniu wniosków.

Podsumowując, zmiany które obecnie nabierają tempa na pewno maja wiele zalet. Z pewnością przyczynią się do zmniejszenie kosztów obsługi podatków przez przedsiębiorcę, poprawią efektywność kontroli wewnętrznej i zewnętrznej, ograniczą możliwość oszustw podatkowych, zapewnią organom wyższą kontrolę oraz oddadzą pełny obraz kondycji przedsiębiorstw. Państwo na pewno na tym zyska, a przedsiębiorcy?

Patrząc na listę zalet, to faktyczna i jedyna namacalną korzyścią przedsiębiorcy jest obniżenie wydatków związanych z prowadzeniem działalności lub w kolejnych etapach przyspieszenie niektórych procesów. Wygląda na to, że właściciele firm będą mieli pełne ręce roboty aby odpowiednio zastosować się do wszystkich zmian, a przy tym zadbać o bezpieczeństwo i rozwój swojego biznesu.