Grupa spółek musi przyjąć wspólną strategię określającą kierunek działania
2022-11-29
Jeśli zainteresowane spółki jednolicie rozumieją cele grupy spółek i mają jednolitą wizję ich osiągnięcia, wspólna strategia powinna być dokumentem dość szczegółowym. Pozwoli to uniknąć ewentualnego konfliktu interesów.
Kluczowym pojęciem na gruncie prawa holdingowego, które weszło w życie w formie nowelizacji do kodeksu spółek handlowych 13 października 2022 r., jest pojęcie grupy spółek. Jedną z przesłanek powstania grupy spółek jest istnienie wspólnej strategii i kierowanie się nią przez spółki w ramach tej grupy.
Zgodnie z definicją ustawową grupa spółek oznacza spółkę dominującą i spółkę zależną (spółki zależne), będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu, uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką (spółkami) zależną.
W odróżnieniu od grupy spółek nie zostało zdefiniowane w ramach nowelizacji. Termin ten jest powszechny na gruncie nauk o zarządzaniu i oznacza program działalności przedsiębiorstwa nakierowany na realizację jego celów i wizji. Na gruncie regulacji prawnych wspólna strategii powinna być rozumiana jako program działań realizowanych przez spółki z grupy spółek, nakierowany na realizację wspólnego interesu tej grupy.
Przepisy ksh nie określają minimalnej treści wspólnej strategii oraz sposobu i terminu jej przyjęcia.
Co więcej, nowa regulacja nie nakłada nawet na uczestników obrotu obowiązku przyjęcia wspólnej strategii w formie dokumentu. Ustawodawca zdecydował się na przyjęcie modelu ograniczonej regulacji w ramach prawa holdingowego, który polega na przyjęciu przepisów tylko w zakresie kwestii rzeczywiście niezbędnych (str. 4 uzasadnienia do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych ustaw, druk sejmowy nr 1515). Ważne jest natomiast, aby spółki z grupy spółek w taki sam sposób rozumiały wspólną strategię grupy, którą realizują. Z tego powodu rekomendowane jest przyjęcie wspólnej strategii poprzez uchwałę, w ramach odrębnego dokumentu. Ze względu na szczątkowy charakter regulacji dotyczących wspólnej strategii elementy niezbędne i fakultatywne wspólnej strategii zostaną określone głównie w ramach praktyki. Mając jednak na względzie, że podejmowane w grupie spółek działania mają służyć interesowi grupy spółek, warto we wspólnej strategii określić, chociażby w sposób ogólny, jaki jest interes grupy spółek. Ponadto wspólna strategia powinna wskazywać sposoby osiągnięcia celów w ramach grupy spółek.
W związku z tym wspólna strategia może określać podział zadań w ramach grupy spółek, formy i sposoby współpracy pomiędzy spółkami wchodzącymi w skład grupy spółek, zakres wiążących poleceń oraz sposób raportowania o postępie w realizacji zakładanych celów. Są to tylko elementy przykładowe, a ograniczona regulacja ustawowa w zakresie prawa holdingowego umożliwia danej grupie spółek dostawanie wspólnej strategii do potrzeb. Wspólna strategia może też być w każdym czasie zmieniona i dostosowywana do zmiennego otoczenia.
W związku z tym, że przepisy ksh nie precyzują, jak należy rozumieć pojęcie wspólnej strategii, brak jest również uregulowań dotyczących sposobu oraz terminu jej przyjęcia. Biorąc pod uwagę, że wspólna strategia powinna istnieć w momencie podjęcia przez spółkę lub spółki zależne uchwały o uczestnictwie w grupie spółek, przyjęcie wspólnej strategii powinno poprzedzać uchwałę o uczestnictwie w grupie spółek podejmowaną przez spółkę zależną. W odróżnieniu od uchwały w sprawie uczestnictwa spółki zależnej w grupie spółek przepisy nie określają, który organ korporacyjny powinien przyjąć wspólną strategię, w tym w szczególności brak jest wymogu przyjmowania wspólnej strategii przez zgromadzenie wspólników czy walne zgromadzenie.
Ze względu na to oraz biorąc pod uwagę szczególną rolę spółki dominującej w ramach grupy spółek, to zarząd spółki dominującej przyjmuje wspólną strategię w formie uchwały, co wynika z domniemania kompetencji zarządu w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów. Wydaje się, że w przypadku przyjmowania wspólnej strategii także przez spółki zależne, chociaż nie ma takiego wymogu, właściwa jest również uchwała zarządu w tym zakresie. Umowa lub statut spółki mogą regulować kwestie przyjmowania wspólnej strategii w odmienny sposób, w tym w szczególności możliwe jest przyznanie uprawnienia do przyjmowania wspólnej strategii zgromadzeniu wspólników lub walnemu zgromadzeniu.
Wspólna strategia jest kluczowym elementem grupy spółek i powinna stanowić pewien drogowskaz dla wszystkich spółek wchodzących w skład grupy spółek. W miarę możliwości, jeśli zainteresowane spółki jednolicie rozumieją cele grupy spółek i mają jednolitą wizję ich osiągnięcia, wspólna strategia powinna być dokumentem dość szczegółowym. Przyjęcie takiej samej wspólnej strategii przez wszystkie spółki z grupy spółek oraz jej dostateczne uszczegółowienie pozwoli uniknąć ewentualnego konfliktu interesów pomiędzy poszczególnymi spółkami z grupy.
Współautorem tekstu jest Maciej Marczewski, adwokat w KKLW Legal Kurzyński Wierzbicki
