Ministerstwo Finansów stawia na inwestowanie pasywne
2022-12-22
Planowane wprowadzenie nowego typu funduszu inwestycyjnego.
Fundusz inwestycyjny to szczególnego rodzaju produkt inwestycyjny, który co do zasady łączony jest z wysokim ryzykiem i możliwością utraty znacznej części zainwestowanych środków. Inaczej niż w USA, czy rozwiniętych krajach zachodu, w Polsce inwestowanie w certyfikaty inwestycyjne czy jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych nie jest popularne, w szczególności za sprawą małej świadomości inwestycyjnej, braku odpowiednich kompetencji i wiedzy do zrozumieniu tego produktu inwestycyjnego i w konsekwencji traktowanie go jako wysoce skomplikowany, a przez co i ryzykowny. Nawet szczególnego rodzaju fundusz inwestycyjny notowany na giełdzie, tj. taki, który stosuje na tyle bezpieczną politykę inwestycyjną (odzwierciedla zachowanie indeksu giełdowego), że nie generuje aż tak wysokich ryzyk co do spadku wartości jego aktywów, tj. fundusz typu ETF (Exchange Traded Fund), w polskiej rzeczywistości, nie zyskał aż tak na popularności, jak za granicą. Ministerstwo Finansów zauważa jednak, że ten szczególny rodzaj funduszu ma na tyle duży potencjał, a ostatnimi czasy rośnie odsetek inwestorów decydujących się na zainwestowanie środków w certyfikaty inwestycyjne, które emituje, że warto wprowadzić do polskiego porządku prawnego takie przepisy, które ułatwią jego funkcjonowanie i tym samym doprowadzą do popularyzacji tego produktu.
ETF jako szansa na pasywne inwestowanie
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa, ETF jest szczególnym rodzajem funduszu inwestycyjnego zamkniętego (tzw. portfelowego), notowanego na giełdzie. Jego cele inwestycyjne oscylują wokół odzwierciedlania zachowania się danego (wybranego) indeksu giełdowego. Inwestowanie w ramach funduszu jest więc pasywne – zarządzający funduszem nie tyle starają się odnieść portfel funduszu do jednego lub kilku indeksów giełdowych (tzw. benchmarków), ale dokładnie go odwzorowują. Jako, że ETF charakteryzuje się przejrzystą strategią inwestycyjną – portfel inwestycyjny takiego funduszu odwzorowuje wybrane indeksy giełd światowych (np. S&P500, NASDAQ-100, DAX czy WIG20 i mWIG40) – inwestycja w ten instrument co do zasady nie jest uznawana za wysoce ryzykowną. Instrument ten cechuje również duża płynność – w każdej chwili, w trakcie sesji giełdowej, można kupić i sprzedać dowolną liczbę certyfikatów, które emituje. Niskie koszty zarządzania takim funduszem również wpływają na zwiększone zainteresowanie potencjalnych inwestorów.
Nowy typ funduszu czy udoskonalenie dotychczasowego?
Przy okazji zmian proponowanych do ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w związku z toczącymi się pracami nad ustawą o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku, ustawodawca przewidział odejście od dotychczas stosowanego modelu funduszy portfelowych. Obecnie fundusze typu ETF są w ustawodawstwie polskim oparte o konstrukcję funduszu inwestycyjnego zamkniętego. To oznacza, że emitowane przez nie certyfikaty inwestycyjne są papierami wartościowymi, do których znajduje zastosowanie rozporządzenie 2017/1129 (rozporządzenie prospektowe). Utworzenie krajowego funduszu typu ETF skutkuje zatem koniecznością uzyskania zatwierdzenia prospektu wraz z zezwoleniem na utworzenie funduszu oraz, ze względu na ciągłą emisję certyfikatów oraz ich ciągłe dopuszczanie do obrotu na rynku regulowanym, konieczność uzyskiwania zatwierdzenia prospektu każdorazowo po upływie kolejnych 12 miesięcy. Projektodawca zauważa, że taka konstrukcja generuje olbrzymi nakład pracy oraz koszty, zwłaszcza, że prospekty podlegają obowiązkowi suplementowania, co z kolei implikuje problem zawieszania procesu rozrachunku przyjętych zapisów na certyfikaty. Pomysł ustawodawcy zakłada odejście od dotychczasowego modelu konstrukcji krajowego ETF z funduszu inwestycyjne zamkniętego na fundusz inwestycyjny otwarty, który emituje jednostki uczestnictwa, które z kolei nie stanowią papierów wartościowych, a co do których w rozporządzeniu prospektowym znajduje się wprost wyłączenie do jego stosowania (art. 1 ust. 2 lit. a). Dalsze zmiany zakładają wprowadzenie zbywalności jednostek uczestnictwa funduszy portfelowych (w celu umożliwienia dokonywania nimi obrotu wtórnego na rynku regulowanym lub w ASO) oraz wprowadzenie wymogu ich dematerializacji (rejestracja w KDPW).
Co z dotychczasowymi ETF?
Zmiany do ustawy o funduszach inwestycyjnych zakładają wymóg przekształcenia dotychczas utworzonych (jako zamknięte fundusze inwestycyjne) funduszy portfelowych w odpowiednio fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte. I tak, w kresie 18 miesięcy wszystkie utworzone dotychczas fundusze mają zostać przekształcone (dotychczasowy fundusz zostanie wykreślony z rejestru funduszy inwestycyjnych), a ich miejsce zajmą fundusze, które działać będą na nowych zasadach. Przekształcenie będzie dokonywane po udzieleniu zgody nadzorcy w sposób uproszczony – KNF będzie miała termin na zgłoszenie sprzeciwu co do przekształcenia, a po bezskutecznym jego upływie przyjęta będzie fikcja wyrażonej zgody. Do dnia przekształcenia, o ile proponowane przepisy wejdą w życie w obecnym kształcie, do dotychczasowych ETF nie będą miały zastosowania przepisy rozporządzenia prospektowego, w tym obowiązek uzyskania zatwierdzenia kolejnego prospektu w związku z wygaśnięciem ważności poprzedniego, obowiązek suplementowania prospektu, prawo „paszportowania” prospektu.
Czy inwestowanie pasywne ulegnie popularyzacji?
Jak zapewnia projektodawca, proponowane zmiany mają uatrakcyjnić formę lokowania środków, jaką daje ETF. Jak wskazuje, produkty tego typu od lat cieszą się dużą popularnością na rynkach rozwiniętych ze względu na niższe koszty produktu, przejrzystość i płynność. Czy zmiany faktycznie przyczynią się do popularyzacji tej formy inwestowania? Czas pokaże. Jednak, nawet najlepiej skonstruowany produkt inwestycyjny nie stanie się sukcesem przy słabo rozwiniętym rynku kapitałowym jako takim.
