Trudno o odszkodowanie za szkody górnicze
2023-02-23
Wśród wyłączeń wykluczających wypłatę odszkodowania często są szkody górnicze. Taki zapis nie zawsze znajduje się jednak w umowie, ale w tzw. ogólnych warunkach ubezpieczenia.
Ubezpieczenie to dla właścicieli nieruchomości jeden z najpewniejszych sposobów zabezpieczenia się przed skutkami różnych zdarzeń losowych i zapobieżeniu przed nimi. Dzięki regularnemu opłacaniu składki osoba, która wykupi odpowiednie ubezpieczenie, może skorzystać z ochrony ubezpieczeniowej w przedmiocie, jakim jest jego nieruchomość. W przypadku pojawienia się szkody, ubezpieczyciel po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłaca stosowną kwotę odszkodowania pozwalającą na uporanie się z jej skutkami i przywrócenie ubezpieczonego przedmiotu lub nieruchomości do stanu sprzed wydarzenia, które spowodowało szkodę. Firmy ubezpieczeniowe szacują ryzyko pojawienia się konkretnych zdarzeń i na tej podstawie określają wysokość składki. Ubezpieczenie od zjawisk mało prawdopodobnych jest więc zwykle tańsze niż od takich, które zdarzają się częściej.
Osoby, które planują zakup nieruchomości na terenach, na których jest lub była prowadzona działalność wydobywcza, często zastanawiają się nad możliwością wykupienia ubezpieczenia od szkód górniczych. Przyjrzyjmy się bliżej temu, czym są takie szkody i czy można się od nich ubezpieczyć.
Skutki wstrząsów lub osiadania terenu
Szkody górnicze są związane z ruchami górotworu, wstrząsami oraz zapadnięciami się gruntu, wskutek czego może dochodzić do uszkodzeń budynków, a także zmian w strukturze gleby, które powodują zniszczenie upraw lub nawet utratę możliwości dalszego wykorzystywania gruntu.
Wstrząsy lub osiadanie terenu mogą prowadzić do uszkodzeń obiektów budowlanych – fundamentów, pęknięć ścian, awarii różnych instalacji rozprowadzonych w budynku, jak również naruszenia konstrukcji dachu albo elementów pokrycia dachowego.
W przypadku gruntów wykorzystywanych w działalności rolniczej, ogrodniczej lub sadowniczej szkody mogą obejmować uszkodzenia drzew, niemożność zebrania plonów czy wykonania różnych zabiegów agrotechnicznych. Problemy związane ze szkodami górniczymi mogą obejmować również obniżenie poziomu wód gruntowych, co sprawia, że dalsza działalność związana z prowadzeniem upraw przestaje być możliwa.
Pojawianie się szkód górniczych jest możliwe na terenach, które są lub były związane z działalnością kopalni i prowadzeniem wydobycia. Usunięcie kopalin na dużym obszarze doprowadziło tam bowiem do powstawania tzw. pustek poeksploatacyjnych. Po zakończeniu wydobycia są one zwykle wypełniane różnymi typami materiału skalnego. Jednak warstwy położone wyżej często tracą wówczas stabilność i osiadają, co prowadzi do wstrząsów i osunięć ziemi.
Wykluczające wyłączenia
Szkody górnicze mają bardzo poważne następstwa. Ich pokrycie niejednokrotnie wymaga sporych nakładów finansowych, które mogą przekraczać możliwości właścicieli nieruchomości. Choć obowiązujące przepisy nie zabraniają zawierania ubezpieczeń od następstw szkód górniczych, to firmy ubezpieczeniowe nie są skłonne do wypłaty odszkodowań z tego tytułu.
Każdy budynek znajdujący się na terenie, na którym powstają szkody górnicze, można ubezpieczyć. Jednak firmy ubezpieczeniowe w umowach zawieranych ze swoimi klientami stosują różne wyłączenia, wykluczające wypłatę odszkodowań w związku z niektórymi zdarzeniami. Wśród takich wyłączeń znajdują się m.in. szkody odniesione w wyniku konfliktów zbrojnych, działań terrorystycznych czy następstw wypadków związanych z energetyką jądrową. Towarzystwa ubezpieczeniowe na tej liście umieszczają również szkody górnicze. W przypadku wielu ubezpieczycieli zapisy tego rodzaju nie znajdują się w podpisywanej umowie, a w tzw. ogólnych warunkach ubezpieczenia, przez co zainteresowany może nie zwrócić na nie uwagi.
Zdaniem autora
Łukasz Robaszkiewicz radca prawny, Kancelaria Radcy Prawnego Łukasza Robaszkiewicza „DE IURE”
Osoby, które mieszkają na terenach występowania szkód górniczych, nie mogą liczyć na przeprowadzenie remontu czy odnowienie uprawy ze środków otrzymanych z ubezpieczenia. Jedynym wyjściem w sytuacji poniesienia strat w posiadanych nieruchomościach jest wystąpienie o odszkodowanie za szkody górnicze do kopalni lub Skarbu Państwa. W myśl obowiązujących przepisów naprawienie szkód związanych ze szkodami górniczymi jest obowiązkiem kopalni, a jeżeli przestała ona istnieć i nie pozostawiła żadnego następcy prawnego – Skarbu Państwa.
