Urlop ojcowski po nowemu
2023-03-02
Przyznano uprawnienie do urlopu ojcowskiego w przypadku przysposobienia starszych dzieci, aby ułatwić im adaptację.
Ustawa z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw to 100 stron nowych regulacji. Wśród tych zmian dokonano nowelizacji przepisów o urlopie ojcowskim, ale dokonano też istotnych zmian w zakresie urlopu rodzicielskiego czy urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Zmiana przepisów ma związek z unijnymi regulacjami, tzw. dyrektywą work-life balance (nr 2019/1158). Urlop ojcowski jest istotny o tyle, o ile w jego czasie uzyskuje się z ZUS zasiłek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.
Dotychczas kodeks pracy wskazywał w art. 182[3], że pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do dwóch tygodni, nie dłużej jednak niż:
1) do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia albo
2) do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia. Jednocześnie urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo w nie więcej niż dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Urlop ojcowski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Od 1 lutego 2023 roku zmieniono powyższy punkt 2, wskazując, że prawo do urlopu jest możliwe do wykorzystania do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia. Tym samym przyznano uprawnienie do urlopu ojcowskiego w przypadku przysposobienia starszych dzieci oraz usunięto przesłankę odroczenia obowiązku szkolnego.
W uzasadnieniu projektu wskazano, że „nowelizacja zmierza do ułatwienia procesu adaptacji dziecka, w szczególności dziecka starszego, w nowej rodzinie przez wprowadzenie zmian w kodeksie pracy w zakresie urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego dla pracowników, którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzice adopcyjni, oraz urlopu rodzicielskiego. Rozwiązanie to będzie sprzyjało budowaniu więzi rodziców adopcyjnych z dzieckiem, jak również będzie pozwalało na szybsze nawiązanie relacji rodzinnych.
Podobne zmiany zaproponowano także w zakresie regulowanym ustawą z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU z 2022 r. poz. 933, z późn. zm.), jak również w zakresie nadania prawa do świadczenia rodzicielskiego dla osób, które przysposobiły dziecko”.
Przepisy przejściowe dają możliwość wykorzystania urlopu ojcowskiego na nowych warunkach również tym pracownikom – ojcom, którzy przysposobili dziecko przed wejściem w życie nowelizacji i nie wykorzystali urlopu ojcowskiego. Zgodnie z art. 37 ustawy zmieniającej pracownik – ojciec wychowujący dziecko, który przysposobił je przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nie wykorzystał urlopu ojcowskiego lub części tego urlopu, ma prawo odpowiednio do urlopu ojcowskiego, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą, lub niewykorzystanej części tego urlopu. W takim wypadku pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego przez okres od 1 lutego 2023 roku do dnia upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.
