• PRAWO I POSTĘPOWANIA CYWILNE

ZMIANY W KODEKSIE POSTĘPOWANIA CYWILNEGO – PODSUMOWANIE

• #Zmiany w prawie
• #Doręczenia komornicze
• #Opłaty sądowe
• #Wydawanie wyroków zaocznych

2020-11-10

Część nowych regulacji ułatwia postępowanie w tym zakresie, jednakże dość często ustawodawca wprowadził znaczną ochronę praw dłużnika co może wpływać negatywnie na ochronę interesów wierzyciela.

Zmiany dotyczą między innymi:

• Doręczeń komorniczych
• Wydawania wyroków zaocznych
• Zmian w elektronicznym postępowaniu upominawczym
• Opłat od wniosków o uzasadnienie
• Wzrostu opłat sądowych
• Zmian w kwocie rekompensaty za dochodzenie roszczeń w transakcjach handlowych
• Zmian w wartościach odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych
• Zmian w zakresie odsetek ustawowych

Dotychczasowa praktyka po wprowadzeniu zmian,  pozwala już dziś określić, które ze zmian korzystnie wpłynęły na sądowy proces dochodzenia należności, a które niestety odniosły odwrotny skutek.

A zatem:

Doręczenia komornicze zastępują fikcję doręczeń

Przed wejściem w życie nowelizacji Kodeksu Postępowania Cywilnego, w przypadku braku możliwości doręczenia pism za pomocą tradycyjnych sposobów i po dwukrotnej awizacji, pisma pozostawiało się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

W k.p.c. pojawił się nowy przepis Art.  139¹.  [Doręczanie pism procesowych przez komornika]

• 1.  Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie ma zastosowania art. 139 § 2-3¹ lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.

Powód ma 2 miesiące na złożenie do akt potwierdzenia doręczenia pisma lub zwrócenie pisma do sądu ze wskazaniem nowego adresu lub dowodu na przebywanie pozwanego pod wcześniej wskazanym miejscem.

Nowy stan prawny ogranicza fikcję doręczeń jedynie do stron podlegających wpisowi do rejestru sądowego oraz osób reprezentujących podmiot wpisany do KRS, likwidatorów, prokurentów, członków organów lub osób uprawnionych do powołania zarządu.

Nowe zasady wydawania wyroków zaocznych

Nowe regulacje umożliwiają wydawanie wyroków zaocznych na posiedzeniach niejawnych, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złoży odpowiedzi na pozew, o czym stanowi art. 339.  To skutek wprowadzonego w zeszłym roku obowiązku złożenia odpowiedzi na pozew. Sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem.  To powoduje, że wyroki zaoczne zazwyczaj są korzystne dla wierzyciela. Poszerzając przesłanki wydawania wyroków zaocznych, ustawodawca ułatwia poniekąd uzyskiwanie korzystnych rozstrzygnięć dla powoda. Dodatkowo, umożliwia szybsze uzyskanie tytułu egzekucyjnego, który po zaopatrzeniu go w klauzulę pozwoli na prędsze wszczęcie egzekucji.

Zmiany w elektronicznym postępowaniu upominawczym

Elektroniczne postępowanie upominawcze ( EPU ) w Polsce funkcjonuje od 2010 roku i jest metodą nie generującą wysokich kosztów – nie generuje m.in. kosztów postępowania klauzulowego –  metodą dochodzenia roszczeń pieniężnych. Powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem  systemu teleinformatycznego. W poprzednich uwarunkowaniach prawnych, w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w EPU, sąd przekazywał sprawę do sądu właściwości ogólnej – postępowanie więc toczyło się dalej . W świetle nowych przepisów,  w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty sąd postępowanie umarza. Rozwiązanie to jest korzystne jedynie ze względów praktycznych i pozwoli uniknąć problemów związanych z koniecznością usunięcia braków pozwu po przekazaniu sprawy. Wierzyciel sam musi odtąd wykazywać się inicjatywą w celu sfinalizowania swojego sporu. Na uwagę zasługuje fakt, że w przypadku wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanym w EPU – nie traci on już mocy w całości. Sąd umarza postępowanie w zakresie objętym sprzeciwem. W części niezaskarżonej, nakaz zapłaty ma skutek prawomocnego wyroku. Jeżeli pozwany mimo podwójnej awizacji nie odebrał nakazu zapłaty, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma (w EPU nie ma doręczeń przez komornika), nakaz zapłaty uznaje się za doręczony, o ile adres, pod którym pozostawiono zawiadomienia, jest zgodny z adresem ujawnionym w rejestrze PESEL. W przeciwnym razie sąd uchyla nakaz zapłaty i umarza postępowanie.

Opłaty od wniosków o uzasadnienie

W Ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nastąpiły zmiany  sprowadzające się głównie do zwiększania opłat związanych z dochodzeniem roszczeń oraz ustanawiania nowych opłat. Art. 25b wprowadza opłatę od wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem w wysokości 100 zł.

Wzrost opłat sądowych

Ustawodawca zdecydował się na podniesienie opłat sądowych. Podniósł m.in. górną granicę opłaty stosunkowej ze 100 tys. zł do 200 tys. zł oraz opłaty od pozwów związanych ze sprawami spółek – z 2 tys. do 5 tys  Ma to sprzyjać  polubownym metodom rozstrzygania sporów zniechęcaniu stron do korzystania z drogi sądowej.

Zmiana kwoty rekompensaty za dochodzenie roszczeń w transakcjach handlowych

Możliwość żądania przez przedsiębiorcę rekompensaty od nierzetelnego kontrahenta reguluje art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Zmieniła się także nazwa samej ustawy. Aktualnie mamy do czynienia z ustawą o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych [Dz. U. 2013 poz. 403].  Wcześniej była to ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Do 31 grudnia 2019 , tytułem rekompensaty wierzycielowi przysługiwała równowartość kwoty 40 euro przeliczonej zgodnie z art. 10 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – bez względu na wartość świadczenia pieniężnego przysługującego mu od dłużnika. Stawka ta często okazywała się być jednak niewystarczająca, w związku z czym wierzyciele dochodzili nadwyżek zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy.

Zmiany w rekompensatach za opóźnienie w płatnościach od 2020 r. są korzystne dla wierzycieli. Od początku br. wysokość rekompensaty zależy od wartości odzyskiwanej należności i może wynosić nawet 100 EURO.

Znowelizowany akt prawny wyodrębnia  trzy różne stawki, które przysługują wierzycielowi od dłużnika w zależności od wartości świadczenia pieniężnego:

• 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych,
• 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych,
• 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

Równowartość kwoty rekompensaty w złotówkach ustala się, biorąc pod uwagę średni kurs EURO ogłoszony przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego ten, w którym wierzytelność stała się wymagalna.

Wyższe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

Jeżeli dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, wysokość odsetek pozostaje bez zmian – wynosi sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych, natomiast w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, odsetki liczone są w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych.

W roku 2020 stopa referencyjna  zmieniła się  3 razy, dlatego zachować należy szczególną uważność przy obliczaniu odsetek. Zmiany następowały w następujących terminach :

Podsumowując: nowelizacja procedury cywilnej wywarła duży wpływ na sądowe procesy dochodzenie należności. Część rozwiązań, procesy te przyspiesza,  niektóre jednak prowadzą do ich wydłużenia z uwagi na ochronę innych ważnych wartości.

Czytaj także: Nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego uchwalona przez Sejm!