Precyzja w oznaczeniu adresata warunkiem skutecznego doręczenia zastępczego przesyłki sądowej

2017-02-27

Doręczenie w sposób przewidziany w art. 139 § 1 k.p.c. może być uznane za dokonane wtedy, gdy przesyłka sądowa została wysłana pod aktualnym adresem oraz imieniem i nazwiskiem odbiorcy.

Tak brzmi treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2016 r. podjętej w sprawie o sygnaturze akt III CZP 105/16, w której SN pochylił się nad, zdawałoby się błahą kwestią – jak zaadresowana winna być koperta z przesyłką sądową.

Uchwałę podjęto w odpowiedzi na skierowane do Sądu Najwyższego pytanie Sądu Rejonowego w Grudziądzu:

Czy warunkiem uznania za skuteczne doręczenia zastępczego w trybie art. 139 § 1 k.p.c. jest wysłanie przesyłki sądowej na aktualne nazwisko adresata?

W sprawie o sygn. akt I Nc 3390/15 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Grudziądzu nadał klauzulę wykonalności na nakaz zapłaty, uznając korespondencję zawierającą orzeczenie, a zaadresowaną do pozwanej na jej nazwisko panieńskie, za skutecznie doręczoną.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na to, że instytucja tzw. doręczenia zastępczego, jako instytucja prawa procesowego stoi na pograniczu konstytucyjnej gwarancji prawa do sądu, bowiem omawiane rozwiązanie polega na przyjęciu fikcji doręczenia pisma, które w rzeczywistości nie trafiło do rąk adresata. Takie unormowanie z jednej strony chroni powoda i jego uprawnienie do rzeczywistej egzekucji roszczeń, niemniej z drugiej strony jego stosowanie nie może przekreślać prawa do sądu pozwanego. Regulacja ta była przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 15 października 2002 r., SK 6/02 wskazał na konstytucyjną dopuszczalność doręczenia zastępczego, jednakże uzależnił to od wielu zabezpieczeń.

Warunkiem zastosowania instytucji o której mowa, obok aktualnego, prawidłowego adresu jest oznaczenie adresata w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości. Co istotne, Sąd Najwyższy podkreślił iż nawet, gdy jednoznaczne zidentyfikowanie osoby adresata byłoby możliwe – choćby przez dawne nazwisko, to sądy muszą posługiwać się aktualnym imieniem i nazwiskiem, oznaczeniem adresata w celu przyjęcia skutku doręczenia.

W obliczu ilości spraw trafiających obecnie do sądów powszechnych, naruszenia opisanych zasad mogą zdarzać się coraz częściej, na co zwracać uwagę powinni również pełnomocnicy stron postępowania.