Sukcesja: przedsiębiorcy czekają na przepisy o fundacjach rodzinnych
2021-01-07
Fundacja rodzinna ma być receptą głównie dla małych i średnich przedsiębiorców, którzy zazwyczaj posiadają znaczne aktywa.
Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii projekt ustawy wprowadzającej do polskiego prawa fundacje rodzinne miał zostać opublikowany jeszcze w 2020 r. Tymczasem resort rozwoju nadal „finalizuje” prace nad projektem ustawy o fundacjach rodzinnych. Czy zatem planowana data wejścia w życie – 1 stycznia 2022 r. – nie jest zagrożona?
Wprowadzenie instytucji w postaci fundacji rodzinnej stanowi w naszym ustawodawstwie nowy środek na przekazanie rodzinnego majątku. Jest to więc pożądane rozwiązanie dotykające sukcesji firm rodzinnych, które daje możliwość przekazania majątku rodzinnego na rzecz wybranych następców. Taka fundacja rodzinna jest zatem cennym narzędziem w procesie planowania transferów pokoleniowych. Dlatego wprowadzenie tego modelu stało się popularne m.in. w Austrii, Holandii, Malcie, Szwajcarii, Niemczech, Szwecji.
TRWAŁOŚĆ I NIEPODZIELNOŚĆ
Głównym celem fundacji rodzinnych ma być zapewnienie trwałości i niepodzielności rodzinnego majątku. Można zaobserwować, że w przypadku braku sukcesora lub porozumienia między członkami rodziny przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na sprzedaż swojej firmy, co powoduje utratę jej rodzinnego charakteru. Takie przedsiębiorstwa, z uwagi na swoją renomę i ugruntowaną pozycję, stanowią atrakcyjną inwestycję, zarówno dla nabywców z kraju, jak również obcokrajowców.
Istotne jest, że fundacja rodzinna jest kierowana do określonych grup osób. Powołanie tej instytucji będzie mogło nastąpić przez jedną lub więcej osób fizycznych, które pozostają wobec siebie w relacji pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia. Będą mogły ją powołać także osoby będące przez co najmniej siedem lat przed utworzeniem fundacji rodzinnej członkami zarządu lub rady nadzorczej tej samej osoby prawnej bądź wspólnikami tej samej spółki. Fundacje rodzinne będą mogły być zatem tworzone przez jedną lub kilka rodzin tej samej firmy.
ROZWIĄZANIA NA DZIŚ
Fundacja rodzinna ma być receptą głównie dla małych i średnich przedsiębiorców, którzy zazwyczaj posiadają znaczne aktywa.
W aktualnym stanie prawnym przedsiębiorcy mają możliwość skorzystania z innych form sukcesji. Jedną z dróg, jakie obecnie przewiduje ustawodawca, jest powołanie spółki holdingowej, która ma na celu rozdzielenie właścicieli, członków rodziny do biznesu operacyjnego. Skorzystanie przedsiębiorców z aktualnych możliwości sukcesji może stanowić początkowy etap przygotowania się do powołania fundacji rodzinnej.
Jak wiemy, fundacje rodzinne mają na celu zabezpieczenie majątku przedsiębiorcy. Stanowią ochronę przed sprzedażą firmy po jego śmierci, jak również dają możliwość wprowadzenia spersonalizowanych postanowień do statutu, zgodnie z którymi środki finansowe będą wypłacane na określonych zasadach. Powołanie fundacji rodzinnej daje możliwość zabezpieczenia interesów następców prawnych fundatora przez wiele lat.
Podstawowym celem właścicieli firm rodzinnych jest zapewnienie odpowiedniego zaplecza finansowego rodzinie, tak aby korzyści z sukcesu mogły czerpać kolejne pokolenia i aby zamysł przedsiębiorczy przetrwał nawet śmierć fundatora.
PROBLEM Z PRZEKAZANIEM BIZNESU
Dla właściciela firmy rodzinnej najgorszym scenariuszem jest więc podział dorobku jego życia bądź jego utrata w bardzo krótkim czasie, zaraz po jego odejściu. Co ważne, osoby obdarowane często nie są przygotowane do zarządzania znaczącą ilością aktywów, jaka im przypada po śmierci darującego. Coraz częściej dochodzi do sytuacji, gdy cały majątek jest tracony w bardzo krótkim czasie. To właśnie dzięki powołaniu instytucji fundacji rodzinnej fundator będzie mógł realnie wpłynąć na zabezpieczenie swojego majątku, co istotne – na swoich zasadach, określonych w statucie powołanej fundacji.
ZNACZENIE PODATKÓW
Jednym z kluczowych zagadnień świadczących o atrakcyjności nowego rozwiązania dla firm rodzinnych jest sprawa opodatkowania przekazywanego do fundacji majątku oraz zysków fundacji. Ustawa ma przewidywać, że wkłady wniesione do fundacji będą nieopodatkowane, co stanowi zdecydowanie korzystniejszą formę, niż zakładanie spółki holdingowej.
Zwolnienie podatkowe ma dotyczyć wypłat dla beneficjentów, czyli np. dzieci czy małżonka fundatora. Zgodnie z zamysłem ustawodawcy, beneficjenci byliby zwolnieni od podatku dochodowego do wysokości wartości funduszu założycielskiego. Fundacja rodzinna, jako osoba prawna, będzie także zwolniona od podatku dochodowego od osób prawnych. Przewidywany był też brak podatku od czynności cywilnoprawnych od wkładów wnoszonych do fundacji.
Prace nad projektem zmierzają zatem ku temu, aby zwolnienie od podatku następowało na zasadach analogicznych do spadku czy darowizny. Ustawodawca chce jednocześnie uniknąć sytuacji, w której powoływanie fundacji rodzinnej stałoby się formą sprzyjającą agresywnym optymalizacjom podatkowym.
Zakłada scenariusz, zgodnie z którym przedmiotem wkładu do fundacji mogłyby być jedynie udziały i akcje w spółkach kapitałowych.
Współautorem tekstu jest Małgorzata Perzyna-Bednarek, młodszy prawnik
KRZYSZTOF ROŻKO, WSPÓLNIK ZARZĄDZAJĄCY W KRWLEGAL
Fundacja rodzinna stanowi odpowiedź na zapotrzebowanie stworzenia narzędzi i mechanizmów prawnych, które mają na celu zapewnienie wielopokoleniowego zarządzania majątkiem rodzinnym. Możliwość wykorzystania tej instytucji w procesach sukcesji przyczyni się do przygotowania wdrażania jeszcze bardziej przemyślanych i efektywnych planów sukcesji w polskich firmach rodzinnych. Wielu przedsiębiorców liczy na to, że ustawa o fundacjach rodzinnych wejdzie w życie w planowanym terminie i kształcie umożliwiającym jej efektywne zastosowanie, przede wszystkim ze względu na oczekiwane zwolnienie od podatku dochodowego.
Artykuł ukazał się w internetowej i papierowej wersji dziennika ,,Rzeczpospolitej”
