Dozwolony użytek odnośnie przedmiotów chronionych prawem autorskim
2017-10-25
Nieco ponad miesiąc temu weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1564 z dnia 13 września 2017r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem oraz w sprawie zmiany dyrektywy 2001/29/WE w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym.
Dyrektywa stanowi wypełnienie zobowiązań wynikających z tzw. traktatu z Marrakeszu (podpisanego w imieniu Unii Europejskiej w dniu 30 kwietnia 2014r.), a jednocześnie uzupełnia postanowienia art. 5 ust. 3 lit. b. dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (zob. też opinię Trybunału Sprawiedliwości nr 3/15 z dnia 14 lutego 2017r.).
Zgodnie z założeniami, dyrektywa ma na celu poprawę dostępności książek, w tym książek elektronicznych, czasopism, gazet, magazynów oraz innych rodzajów tekstu pisanego, notacji, w tym zapisu nutowego, oraz innych materiałów drukowanych, w tym również w formie dźwiękowej, cyfrowych lub analogowych, internetowych lub pozainternetowych, w formatach, dzięki którym te utwory i inne przedmioty objęte ochroną stają się dostępne dla tych osób zasadniczo w takim samym stopniu jak dla osób bez takiego ograniczenia lub niepełnosprawności. Do dostępnych formatów należeć powinny na przykład: druk alfabetem Braille’a, duży druk, dostosowane książki elektroniczne i książki mówione oraz nadania radiowe.
Uzupełnieniem postanowień dyrektywy ma być rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1563 z dnia 13 września 2017r. w sprawie transgranicznej wymiany między Unią a państwami trzecimi kopii w dostępnych formatach określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem.
Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 12 października 2018r. Do tego samego czasu państwa członkowskie UE mają obowiązek implementować postanowienia dyrektywy. Można się więc spodziewać nowelizacji ustawy z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zwłaszcza w zakresie dotychczasowego art. 331, jakkolwiek na tę chwilę brak informacji o jakichkolwiek pracach, czy projektach prowadzonych w Sejmie lub w odpowiednich ministerstwach.
