Małe zwolnienie – duży problem
2022-11-25
Pracownik nie może nadużywać swojego prawa i zaskakiwać pracodawcy swoimi nieobecnościami w pracy.
Jak korzystać z urlopu okolicznościowego i ze zwolnienia na oddanie krwi?
Urlop okolicznościowy i zwolnienie od pracy w celu oddania krwi to krótkie nieobecności w pracy. Mogą one jednak dezorganizować harmonogram pracy w firmie. Brak pracowników wpływa na efektywność i wydajność pracy całego zespołu. Jak więc pracownicy powinni zgłaszać tego rodzaju nieobecności i czy pracodawca może w tym zakresie postawić konkretne wymagania? Odpowiedzi na te pytania powinny się znaleźć w regulaminie pracy.
Efektywna organizacja pracy
Nieobecność pracownika w pracy to przede wszystkim niedogodności organizacyjne dla pracodawcy. Absencje są szczególnie problematyczne w sytuacji, gdy pracownik nie poinformuje o nich z odpowiednim wyprzedzeniem. Oczywiste jest jednak to, że są sytuacje – uzasadniające zwolnienia od pracy – które niełatwo przewidzieć. Mogą one zaskoczyć samego pracownika. W jaki więc sposób pracodawca może uregulować zasady korzystania ze zwolnień, aby zapewnić efektywną organizację pracy?
W pewnych sytuacjach życiowych – na przykład ślubu pracownika, narodzin jego dziecka lub pogrzebu osoby bliskiej – pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy. W zależności od okazji lub stopnia pokrewieństwa pracownikowi przysługują jeden lub dwa dni zwolnienia. Ma to umożliwić pracownikowi wzięcie udziału w tych rodzinnych uroczystościach. Takie zwolnienie może służyć również realizacji koniecznych formalności związanych z takim wydarzeniem.
Urlop okolicznościowy nie musi być wykorzystany w dniu samego wydarzenia. Powinien jednak pozostawać w rozsądnym odstępie czasowym od tego wydarzenia i mieć z nim związek. Ponadto zwolnienie nie musi obejmować następujących po sobie dni kalendarzowych. Pracownik nie będzie jednak uprawniony do zwolnienia, jeżeli chce z niego skorzystać w dzień wolny od pracy – na przykład w czasie urlopu wypoczynkowego lub jest niezdolny do pracy z powodu choroby.
Zwolnienie od pracy oraz od wykonywania czynności służbowych przysługuje również krwiodawcom na dzień oddawania krwi. Pracownik nie „nabywa prawa” do zwolnienia, jeżeli oddaje krew w dzień wolny od pracy – na przykład w czasie urlopu wypoczynkowego. Regulacje związane z pandemią Covid-19 rozszerzyły uprawnienia honorowych dawców krwi. Pracownik nie może jednak nadużywać swojego prawa i zaskakiwać pracodawcę swoimi nieobecnościami w pracy.
Zasady wyznacza pracodawca
Podstawową cechą stosunku pracy jest podporządkowanie pracownika i jego dyspozycyjność względem pracodawcy. Pracownik powinien więc informować pracodawcę o swoich planach z właściwym wyprzedzeniem. Co to oznacza w praktyce? Pracodawca może ustalić wewnętrzne zasady w zakresie korzystania ze zwolnień od pracy. W szczególności może to dotyczyć urlopu okolicznościowego oraz dni przeznaczonych na oddawanie krwi. Właściwym miejscem do opisania tych zasad jest regulamin pracy. Warto przy tym podkreślić, że pracodawca zobowiązany jest do przekazywania swoim pracownikom harmonogramów pracy z siedmiodniowym wyprzedzeniem. Warto więc, by zabezpieczył on swój interes w tym zakresie i odpowiednio wcześniej wiedział o nieobecnościach planowanych przez swoich pracowników.
Pracodawcy powinni przejrzeć obowiązujące u nich regulaminy pracy. Warto przy tym zbadać, czy zasady dotyczące obowiązku informowania o nieobecnościach w ogóle w tym dokumencie są. Jeżeli takich zasad tam nie ma, to koniecznie trzeba je do regulaminu wprowadzić. Pracodawca nie może wymagać od swoich pracowników przestrzegania określonych zasad, jeżeli jasno ich nie opisze.
Możliwe konsekwencje
Warto na koniec podkreślić, że naruszenie zasad informowania o nieobecności w pracy – szczególnie powtarzające się – można zakwalifikować jako działanie sprzeczne z porządkiem procesu pracy. Takie zachowanie może stanowić podstawę nałożenia na pracownika kary porządkowej lub nawet wypowiedzenia jego umowy o pracę. Dlatego te zasady muszą być opisane w regulaminie pracy. Inaczej pracodawca nie będzie mógł wyciągać konsekwencji wobec pracowników za dezorganizowanie harmonogramu pracy.
