Ulga B+R. Co można zyskać i jak skorzystać?
2021-04-19
Ulga badawczo–rozwojowa na stałe zagościła w naszym porządku prawnym. Praktyka pokazała jednak, że przepisy jej dotyczące przysparzają mnóstwo problemów interpretacyjnych, prowadzących do licznych sporów z organami publicznymi.
Przypominamy, że mechanizm ulgi badawczo–rozwojowej (dalej: ulga B+R) pozwala na podwójne odliczenie wydatków związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. W pierwszej kolejności podatnik odliczy koszty podatkowe na zasadach ogólnych. Następnie odliczy 100 proc. (lub nawet 150 proc., gdy posiada status centrum badawczo-rozwojowego) kosztów kwalifikowanych do ulgi. Oczywiście podstawowym warunkiem do skorzystania z ulgi jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej oraz ponoszenie związanych z nią kosztów kwalifikowanych.
Ulga B+R – koszty kwalifikowane
Poszczególne kategorie kosztów kwalifikowanych wymieniono wprost w ustawie i są to:
koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową,
koszty nabycia niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych,
koszty wynagrodzenia z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umowy zlecenia lub umowy o dzieło wraz ze sfinansowanymi przez płatnika składkami – w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu,
koszty związane z odpłatnym korzystaniem z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym, koszty związane z wydatkami, ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, jak i zakup wyników badań naukowych zakupionymi od instytucji naukowych, koszty związane z dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej (z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością).
Katalog tych kosztów często budzi wątpliwości i jest przedmiotem wniosków o interpretacje indywidualne. Przykładem są koszty wynagrodzenia.
W praktyce nie jest jasne, jakie dokładnie koszty będą stanowić wynagrodzenie pracowników. Często zdarza się przecież tak, że wynagrodzenie pracowników to nie kwota określona wprost w umowie o pracę, lecz także różnego rodzaju premie roczne czy okolicznościowe dla pracowników. Pojawia się zatem pytanie, czy takie premie mogą stanowić koszt kwalifikowany?
Czy premie stanowią koszt kwalifikowany?
Nad tym zagadnieniem pochylił się dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, w interpretacji podatkowej o sygnaturze: 0111-KDIB1-3.4010.523.2019.1.JKU z 17 grudnia 2020 r. Wnioskodawca zapytał, czy premie wchodzące w skład wynagrodzenia pracowników stanowią koszt kwalifikowany i czy w efekcie mogą pomniejszać przychód do opodatkowania. Przedmiotem zapytania wnioskodawcy były premie wynikowe, premie efektywnościowe, premie świąteczne oraz premie wakacyjne (wraz ze składkami).
Wnioskodawca argumentował, że premie nie mają charakteru świadczeń wypłacanych z zysku osiągniętego przez niego w danym roku. Wskazał, że premie okolicznościowe, pomimo zwyczajowych nazw (świąteczna, wakacyjna) nie są związane z przeznaczeniem (pracownik nie musi sfinansować z nich np. urlopu). Wszystkie one są natomiast przychodem ze stosunku pracy i podstawą potrącania składek. Pracownicy zatrudnieni przy działalności B+R prowadzą szczegółową ewidencję swego czasu pracy, pozwalającą na określenie, w jakiej części czas przeznaczony na realizację działalności B+R pozostaje w ich ogólnym czasie pracy.
Organ rozstrzygnął sprawę korzystnie dla wnioskodawcy, uznając, że zarówno premie okolicznościowe jak i premie roczne, stanowią koszt kwalifikowany. Organ dokonał jedynie rozróżnienia, w sposobie obliczania procentowej części poniesionych kosztów związanych z premią, które można odjąć od przychodu z działalności B+R.
W przypadku premii okolicznościowych (świąteczna, wakacyjna) organ stwierdził, że podlegają one odliczeniu w części, w jakiej czas przeznaczony na działalność B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w miesiącu, za który premia jest wypłacana. Oznacza to, że jeśli premia była wypłacona np. w lipcu, podlega ona odliczeniu w części odpowiadającej procentowemu stosunkowi przepracowanych godzin na działalność B+R do sumy godzin przepracowanych przez pracownika w lipcu.
Natomiast w stosunku do premii rocznych (premia wynikowa oraz efektywnościowa) organ uznał, że uwzględnienie okresów, których premia dotyczy, pozwoli w racjonalny sposób określić, w jakim zakresie koszt premii (i należnych z jej tytułu składek) jest kosztem kwalifikowanym, a więc poniesionym na działalność B+R. Oznacza to, że znaczenie ma tutaj stosunek czasu pracy pracownika poświęconego na działalność B+R do całościowego czasu pracownika w miesiącach, które stanowiły podstawę obliczania premii. Wynika z tego, że w przypadku, gdy podstawę obliczenia premii rocznej, stanowi okres np. od czerwca do listopada, premia może stanowić koszt kwalifikowany, w stosunku procentowym, odpowiadającym stosunkowi prac na działalność B+R do ogólnego czasu pracy pracownika od czerwca do listopada.
Ulga B+R – koszty kwalifikowane a czas urlopów?
Każdemu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas spędzany na różnego rodzaju urlopach, czy to zdrowotnych czy wypoczynkowych. Do tej pory, niejasne było również stanowisko zarówno organów, jak i sądów, czy wydatki poniesione na wynagrodzenia pracowników przebywających na takich urlopach można uznać za koszty kwalifikowane do ulgi B+R.
Pytanie w tym zakresie zadał podatnik we wniosku o interpretację indywidualną. Dyrektor KIS, wyraził niekorzystne stanowisko (interpretacja z 10 sierpnia 2018 sygnatura: 0111-KDIB1-3.4010.303.2018.1.MST), argumentując, że nie można zaliczyć do kosztów kwalifikowanych dla celów ulgi B+R wynagrodzenia za czas, gdy pracownicy nie wykonują swoich obowiązków, bo przebywają np. na urlopie lub na zwolnieniu lekarskim. Istotne jest to, żeby pracownik faktycznie wykonywał zadania w zakresie prac B+R.
Powyższe stanowisko organu, zaskarżono do WSA w Szczecinie, który na podstawie przepisów kodeksu pracy, stwierdził, że jeśli pracownik ma prawo do zachowania prawa do wynagrodzenia za czas spędzony na urlopie zdrowotnym czy wypoczynkowym, prawo do skorzystania z ulgi B+R przysługuje także pracodawcy, gdyż taki wydatek stanowi wynagrodzenie pracownika, o którym mowa w katalogu kosztów kwalifikowanych. W opisanej sytuacji, pracownicy dokonywali wyłącznie czynności związanych z działalnością B+R, więc prawo do odliczania kosztów kwalifikowanych będzie przysługiwać pracodawcy w 100 proc., niezależnie od tego, że pracownik nie świadczy pracy z powodu urlopy, choroby czy innej usprawiedliwionej nieobecności.
Z takim stanowiskiem WSA, zgodził się NSA w wyroku z 5 lutego 2021 sygn. akt: II FSK 1038/19. Niestety uzasadnienie wyroku nie jest na ten moment znane. Mamy nadzieję, że korzystny w tej sprawie wyrok NSA przyczyni się do zmiany linii interpretacyjnej organów, a ulga B+R będzie w tym zakresie mniej kontrowersyjna niż dotąd.
Współautorem tekstu jest Piotr Grimm, konsultant podatkowy.
Artykuł ukazał się w serwisie firma.rp.pl
