• WIADOMOŚCI

Fundacja rodzinna atrakcyjną formą sukcesji rodzinnej firmy

• #Firma
• #Sukcesja
• #Fundacja rodzinna
• #Działalność

2022-02-24

W Polsce coraz więcej przedsiębiorców stoi przed trudną decyzją dotyczącą przyszłości rodzinnej firmy. O sukcesji warto więc myśleć w kategoriach szansy i możliwości rozwoju, a nie jedynego ratunku. Dobrze przeprowadzony proces sukcesji będzie służył nie tylko jej właścicielom i pracownikom, ale zwłaszcza klientom, którzy mają kluczowy wpływ na rozwój jej działalności.

Według oczekiwań

Nie ma jednego złotego środka na sukcesję firmy. Każdy przedsiębiorca musi sam sprecyzować swoje oczekiwania dotyczące prowadzonego przedsiębiorstwa, które powinny znaleźć się w planie sukcesji. Istotna jest także rola sukcesora, który musi znaleźć odpowiednie miejsce w strukturach przedsiębiorstwa bądź zdecydować o wycofaniu się z działalności zawodowej. Należy mieć przy tym na uwadze, że niewłaściwe przeprowadzenie sukcesji może nawet skutkować upadkiem firmy rodzinnej.

Firmy rodzinne mają potencjał, aby stać się modelem sukcesu. Muszą jednak uwzględnić w swojej działalności szereg niuansów wynikających z połączenia spraw rodzinnych z firmowymi.

Wiele polskich przedsiębiorstw to firmy, których fundamentem jest sama osoba założyciela.

Ryzyka paraliżu…

Wiadomo, że firmy nie tworzy sam właściciel, lecz cały sztab ludzi, którzy mają powierzone odpowiednie funkcje. W praktyce jednak osobą decyzyjną jest sam właściciel. Co więc w przypadku, gdy go zabraknie bądź sytuacja losowa uniemożliwi mu dalsze sprawowanie funkcji?

Zazwyczaj w takiej sytuacji następuje paraliż prowadzonej działalności. Ma to destrukcyjny wpływ na całą firmę, ponieważ pracownicy tracą swoje pozycje, nie czują stabilizacji, przez co stają się mniej wydajni, a nawet zaczynają szukać nowego zatrudnienia.

Wielu założycieli firm też najzwyczajniej boi się wprowadzania jakichkolwiek zmian w swojej działalności przed obawą, że ich następcy będą nadużywać swojej władzy lub będą niekompetentni, co przyczyni się do pogorszenia sytuacji przedsiębiorstwa na rynku. Takie myślenie zazwyczaj prowadzi do bezczynności i braku odpowiednich ruchów związanych z planowaniem sukcesyjnym.

… można uniknąć

Właściciele firm nie powinni się jednak obawiać o przeprowadzenie sukcesji, o ile dokonali wszelkich starań, aby ją odpowiednio zaplanować i przeprowadzić.

Zmianę sukcesyjną należy zacząć od zrozumienia, czym tak naprawdę jest sukcesja. Klasyczne ujęcia tej definicji wskazują na transfer zachodzący między dwiema generacjami – przekazującymi i przyjmującymi. Celem sukcesji jest więc przekazanie następnemu pokoleniu władzy, własności, a przede wszystkim – swojej idei przedsiębiorstwa.

Należy więc pomyśleć o planie sukcesji, sprecyzować swoje oczekiwania i rozpocząć proces wdrażania. Im wcześniej dany przedsiębiorca rozważy przeprowadzenie lub chociażby zaplanuje proces sukcesji, tym lepiej dla niego.

Ważne jest przygotowanie na zmiany zarówno pracowników, jak również klientów, którzy często kojarzą dany produkt lub usługę nie tyle z konkretnym przedsiębiorstwem, co z jego właścicielem. Warto przy tym skorzystać z wiedzy ekspertów, którzy dysponują odpowiednim zapleczem merytorycznym, a zwłaszcza wiedzą na temat instrumentów prawnych. Potrafią także zidentyfikować ryzyka i problemy, które mogą pojawić się już na etapie planowania sukcesyjnego.

Po podjęciu decyzji o przeprowadzeniu sukcesji należy sprecyzować, czy chcę przekazać firmę rodzinie bądź innym osobom, czy może lepszym rozwiązaniem okaże się jej sprzedaż. Przed właścicielem każdego przedsiębiorstwa stoi więc szereg trudnych decyzji, które rzutują na przyszłość zarówno jego, jak również rodziny, pracowników i klientów.

Najlepszy wybór

Warto rozważyć tu wiele scenariuszy i wybrać najbardziej optymalny dla skali prowadzonej działalności. Konieczna może się okazać zmiana formy prowadzonej działalności, możliwe przekształcenie spółki, dokonanie podziału bądź fuzja. Te wszystkie czynności powinny zostać poprzedzone analizą sytuacji prawnej przedsiębiorstwa.

Właściciel danej firmy powinien także pomyśleć o przygotowaniu testamentu. Daje to często możliwość sprawnego działania danego przedsiębiorcy również po jego śmierci. Nie chroni jednak jego działalności przed wieloma problemami związanymi z dziedziczeniem testamentowym i możliwymi scenariuszami działań ze strony spadkobierców.

Nowa forma już w czerwcu

Wydaje się, że najlepszą formą planowania sukcesji może okazać się fundacja rodzinna, która ma wejść do polskiego porządku prawnego już w czerwcu 2022 r. Odpowiednio sprecyzowany plan oraz ład korporacyjny da możliwość jak najpełniejszego odzwierciedlenia zamysłu właściciela i pomysłodawcy. W fundacji rodzinnej rozdzielona może być kwestia uczestniczenia w zysku od realnego kierowania bieżącą działalnością firmy. Fundator, również przy pomocy ekspertów, może sam ustanowić mechanizmy działalności przez zawarcie ich w statucie.

W fundacji rodzinnej zostanie powołany zarząd, który może być nadzorowany m.in. przez radę protektorów. Jeżeli liczba beneficjentów fundacji rodzinnej będzie przekraczać 25 osób, utworzenie tego organu będzie obligatoryjne. Rada protektorów będzie pełnić funkcje nadzorcze w stosunku do zarządu w zakresie przestrzegania prawa i postanowień zawartych w statucie.

Kolejną przesłanką traktującą o atrakcyjności fundacji rodzinnej jako modelu planowania sukcesji, są kwestie podatkowe. Mianowicie fundacja rodzinna będzie podatnikiem podatku CIT. Wolne od opodatkowania będą jednak przychody, które fundacja rodzinna otrzyma od fundatora na realizację swoich celów oraz na fundusz założycielski.

ZDANIEM AUTORKI

Małgorzata Perzyna-Bednarek aplikant adwokacki w Krzysztof Rożko i Wspólnicy Kancelaria Prawna

Idea fundacji rodzinnej zdaje się być jednym z najbardziej atrakcyjnych rozwiązań w zakresie sukcesji. Daje możliwość swobodnego i spokojnego jej zaplanowania. Najistotniejszymi zaletami fundacji rodzinnych będzie ochrona majątku biznesowego rodziny przed rozdrobnieniem. Fundator będzie mógł mieć również możliwość elastycznego sformułowania celów i sposobu jej działania.

Artykuł został opublikowany w internetowym i papierowym wydaniu dziennika ,,Rzeczpospolita”