Kolejny krok ustawodawcy na drodze do unowocześnienia procedury cywilnej

2017-06-19

I. Poszerzono właściwość spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym o  wartości przedmiotu sporu do 20.000,00 zł. -dotychczas 10.000,00 zł.- właściwego dla sporów z umów, rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z umową. ( art. 505 (1) kpc).

Zmiana ta nadąża za wzrostem wartości przedmiotu sporu w tzw. drobnych spraw w obrocie gospodarczym wynikającego znów z wzrostu stopy życiowej społeczeństwa.

II. Korzystniej dla uprawnionych (wierzycieli) uregulowanego niektóre skutki pewnych rodzajów postanowień o zabezpieczeniu. I tak postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia ustanawiające zakaz zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania tego prawa, obecnie sąd ma obowiązek wykonać z urzędu, a nie jak dotychczas na wniosek strony. Istotna zmiana to wprowadzenie ustawowej sankcji nieważności czynności prawnej obowiązanego (dłużnika) dokonanej wbrew zakazowi zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu, jest nieważna.

Natomiast czynność prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jest nieważna, o ile  dokonano wpisu w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania tego prawa.

Wreszcie przedłużono termin upadku postanowienia o zabezpieczeniu z jednego miesiąca do dwóch miesięcy. Dopiero po miesiącu bezczynności uprawnionego ( wierzyciela) po uprawomocnieniu się orzeczenia uwzględniającego jego roszczenie nastąpi upadek zabezpieczenia polegającego na zajęciu nieruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego czy też ustanowienia zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym ( dotychczas po dwóch tygodniach). Nastąpiła bardzo ważna zmiana i to w sposobie liczenia terminu, aktualnie już dwumiesięcznego dla  upadku zabezpieczenia, liczonego od uprawomocnienia się orzeczenia o odrzuceniu apelacji lub innego środka zaskarżenia, a nie jak dotychczas liczonego od daty uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, (art. 752 (3) kpc, art. 752(3a) kpc, art. 754 (1) kpc, art. 756 (3) kpc, art. 756 (4) kpc, art. 757 kpc).

Powyższe zmiany znacznie usprawniły realizację wykonywania tytułów zabezpieczających i usunęły w praktyce często pojawiające się niejasności co w/w zasad obliczania końca terminów upadku zabezpieczenia.

III. Poszerzono zakres obowiązku wyjawienia majątku dłużnika na wniosek wierzyciela także do stanu jego majątku  w okresie w pięcioletnim  poprzedzającym wszczęcie egzekucji, w sferze czynności prawnych w wyniku których stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności, Dłużnik ma więc obecnie obowiązek nie tylko ujawnić obecny stan majątkowy, ale także ten który istniał gdyby nie wyzbywał się swojego majątku. (art. 913 §1 kpc).

W powyższy sposób wreszcie  ułatwiono wierzycielom efektywne  dochodzenie od dłużników roszczeń  w drodze Skargi Pauliańskiej.

Wszystkie w/w zmiany, dotychczas bardzo pożądane i oczekiwane  z pewnością  ułatwią wierzycielom dochodzenie wierzytelności jednakże: po pierwsze, jedynie tylko w sferze gwarancji realizacji przyszłego – niestety z reguły odległego w czasie – tytułu egzekucyjnego , a po drugie, tylko dla wierzytelności  stwierdzonych już prawomocnym orzeczeniem sądu.

Nadal jednak pozostaje potrzeba nowelizacji przepisów proceduralnych usprawniających główną fazę postępowania sądowego tj. postępowania rozpoznawczego  stanowiącego obecnie zbyt długi tryb dochodzenia do uzyskania przez wierzycieli tytułów egzekucyjnych, zwłaszcza tej ich części która jest realizowana w obrocie gospodarczym.