Odszkodowanie za szkody górnicze

Budynek mieszkalny którego jestem właścicielem doznał szkody spowodowanej działalnością górnicza pobliskiej kopalni, popękały mury i nastąpił jego przechył o 3 stopnie wskutek podziemnych robót. Jak mogę domagać się odszkodowania, co ono obejmuje i jak zgłosić roszczenie – pyta pan Gerard.

Właściciel nieruchomości zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego (P.G.i.G.) i Kodeksu cywilnego ma możliwość dochodzenia od kopalni odszkodowania pieniężnego lub przywrócenia do stanu poprzedniego (w uprzednim stanie prawnym możliwe było jedynie przywrócenie stanu poprzedniego, tj. przed 1 stycznia 2012 r.
Szkodą spowodowaną ruchem zakładu górniczego jest szkoda, co do której uznano związek przyczynowo-skutkowy z ruchem zakładu górniczego co oznacza, że szkody w nieruchomości powstały wskutek eksploatacji kopalni. SN w uchwale z 12 maja 2004 r. (III CZP 20/04) stwierdził, iż szkoda wywołana ruchem zakładu górniczego może być naprawiona w części poprzez przywrócenie do stanu poprzedniego, natomiast w pozostałej części przez zapłatę odszkodowania.

Sąd uznał, że o ile naprawienie szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej ma charakter ekwiwalentny i zarazem kompensacyjny, o tyle przywrócenie stanu poprzedniego nie zawsze jest równoznaczne z doprowadzeniem poszkodowanego do sytuacji, w której znajdował się przed wyrządzeniem szkody.

Roszczenie poszkodowanego obejmuje poniesione przez niego straty oraz korzyści, które mógłby odnieść gdyby szkody nie wyrządzono.

W przypadku rzeczy uszkodzonych, następnie poddanych zabiegowi przywrócenia im cech pierwotnych, sam fakt takiego zabiegu może w poważnym stopniu obniżyć atrakcyjność rzeczy, co w stosunkach handlowych może być przyczyną obniżenia ceny. Innymi słowy, przywrócenie rzeczy jej początkowych walorów użytkowych i estetycznych nie zawsze w wyrównuje doznany przez poszkodowanego uszczerbek majątkowy.

Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał, iż roszczenie poszkodowanego obejmuje poniesione przez niego straty oraz korzyści, które mógłby odnieść gdyby szkody nie wyrządzono. Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wywołującym szkodę, obejmując to, co uszło z majątku poszkodowanego na skutek tego zdarzenia (strata) lub do niego nie weszło (utracona korzyść).

Zgłoszenie szkody górniczej następuje poprzez złożenie lub przesłanie pisemnego wniosku o naprawę szkód górniczych do odpowiedniego zakładu górniczego, oddziału odpowiedzialnego przedsiębiorcy górniczego. Wniosek taki może złożyć właściciel nieruchomości, bądź osoba posiadająca inny tytuł prawny do nieruchomości dotkniętej szkodami lub osoba upoważniona (pełnomocnik). Wniosek powinien zawierać: oznaczenie nieruchomości i jej właściciela, osoby składającej wniosek, zakres szkód i ich rozmiar, daty ich wystąpienia.

W praktyce występuje również zgłaszanie szkód w trybie awaryjnym, gdy szkody wystąpią lub zostaną zauważone bezpośrednio po wystąpieniu wstrząsu pochodzenia górniczego zgłoszenia można dokonać telefonicznie do odpowiedzialnego zakładu górniczego. Tryb awaryjny dotyczy wyłącznie sytuacji zagrożenia zdrowia, życia lub mienia osób na nieruchomości lub doszło do powstania szkody o znacznych rozmiarach, gdy istnieje podejrzenie, iż zagrożenie powstało wskutek ruchu zakładu górniczego i konieczne jest natychmiastowe podjęcia działań w celu likwidacji lub minimalizacji jego skutków.

Jeśli wniosek o naprawę szkód górniczych zostanie skierowany do niewłaściwego oddziału przedsiębiorcy górniczego oddział ten ma obowiązek natychmiast przesłać ten wniosek do właściwego oddziału oraz powiadomić o tym wnioskodawcę.

Odpowiedź ukazała się w dzienniku „Rzeczpospolita”