• PORADNIK: PRAWO I PODATKI W FIRMIE

Ujawnienie informacji poufnej

2023-08-25

Efektywność rynku finansowego uzależniona jest od jego przejrzystości. Inwestorzy oczekują, że mechanizmy obrotu instrumentami finansowymi oparte będą na zasadzie równego dostępu do informacji. Jednocześnie naturalną cechą rynku kapitałowego jest asymetria informacyjna. Emitent instrumentów finansowych, czy mówiąc precyzyjniej, członkowie organów emitenta, mają z oczywistych względów, szerszą wiedzę na temat sytuacji finansowej oraz perspektyw rozwoju danego emitenta. W tej sytuacji, aby zminimalizować ryzyko nadużyć związanych z brakiem równowagi w dostępie do informacji, na spółkach publicznych ciążą liczne obowiązki informacyjne, które mają na celu zwiększenie transparentności obrotu instrumentami finansowymi, a przez to wyrównanie szans wszystkich uczestników rynku.

Wśród wyżej wskazanych obowiązków informacyjnych, szczególną rolę odrywają obowiązki związane z publikacją informacji poufnych oraz zakaz wykorzystania dostępu do informacji poufnych.

Co to jest informacja poufna?

Obowiązek publikacji informacji poufnych wynika z rozporządzenia MAR, a zatem rozporządzenia europejskiego, które jest bezpośrednio stosowane na terenie wszystkich państw członkowskich UE.

Informacje poufne to takie informacje, które dotyczą emitenta lub instrumentów finansowych i które nie zostały podane do wiadomości publicznej, ale w przypadku ich ujawnienia miałyby prawdopodobnie znaczący wpływ na ceny danych instrumentów finansowych. Informacja może zostać zakwalifikowana jako spełniająca kryteria informacji poufnej, jeśli ma ona charakter precyzyjny, co wymaga, aby informacja była w wystarczającym stopniu szczegółowa.

Kluczową cechą informacji poufnej, jest jej potencjał cenotwórczy. Informacja poufna posiada zatem wartość samą w sobie i z tego względu spółki publiczne, zobowiązane są do niezwłocznego publikowania informacji poufnych.

Zakres przekazywanych informacji nie jest ściśle uregulowany, jednak musi odzwierciedlać charakter informacji oraz umożliwiać pełną, prawidłową i terminową ocenę informacji przez wszystkich inwestorów.

Podsumowując można wskazać, że z informacją poufną mamy do czynienia, gdy pojawia się przewaga informacyjna osoby mającej dostęp do takiej informacji. Wykorzystanie takiej przewagi informacyjnej stanowi zaś jedno z najcięższych przestępstw przewidzianych przepisami regulującymi funkcjonowanie rynku kapitałowego.

W szczególności informacją poufną może być zamiar wejścia w nowy obszar działalności spółki publicznej lub prowadzenie negocjacji umowy mogącej mieć istotny wpływ na sytuację majątkową emitenta lub na cenę akcji.

Głośny przypadek

Ostatnio regulacjom dotyczącym informacji poufnych dużo uwagi poświęcały media w związku z ponadprzeciętnymi wzrostami wartości akcji spółki EC Będzin.

Dla przypomnienia, po okresie 12 miesięcy kiedy notowania akcji spółki EC Będzin pozostały w trendzie bocznym, mieszcząc się w przedziale od 4,8 zł do 8 zł, począwszy od 1 czerwca 2023 r. kurs akcji spółki zaczął dynamicznie rosnąć, sięgając na otwarciu sesji 22 czerwca 2023 r. wartość 80 zł.

3 lipca 2023 r. UKNF opublikował komunikat, w którym stwierdził, iż czynności nadzorcze nie wykazały potencjalnej manipulacji. W ocenie UKNF na znaczną zmienność w obrocie akcjami spółki miały wpływ pozytywne informacje dotyczące zwiększenia zaangażowania w spółkę głównego akcjonariusza, jak i wiceprezesa zarządu, oraz opublikowanie przez spółkę informacji o dobrowolnym wcześniejszym wykupie obligacji (chociaż w raporcie rocznym spółka dopiero co informowała o ryzyku utraty płynności), oraz o zawarciu umowy o zachowaniu poufności z Orlen Synthos Green Energy sp. z o.o. w sprawie rozmów dotyczących inwestycji polegających na wdrażaniu małych reaktorów modułowych. Jednocześnie UKNF poinformował, iż prowadzi w sprawie czynności wyjaśniające dotyczące potencjalnego złamania zakazu ujawnienia i wykorzystania informacji poufnej.

Uprawnienia KNF

Jak wskazano powyżej, wykorzystanie lub ujawnienie informacji stanowiących informację poufną jest przestępstwem. W praktyce postępowania karne w sprawie tzw. insider tradingu inicjowane są poprzez złożenie przez przewodniczącego KNF zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Przewodniczący KNF dysponuje szerokimi uprawnieniami o charakterze śledczym, które mają umożliwić zebranie niezbędnego materiału dowodowego. W szczególności w ramach postępowania wyjaśniającego możliwe jest odebranie wyjaśnień, żądanie wydania dokumentów lub innych nośników informacji czy uzyskanie dostępu do wykazu połączeń telefonicznych.

Ponadto w przypadku stwierdzenia, że obrót instrumentami finansowymi jest dokonywany w okolicznościach wskazujących na możliwość zagrożenia prawidłowego funkcjonowania rynku regulowanego lub naruszenia interesów inwestorów KNF może żądać od giełdy zawieszania obrotu tymi instrumentami finansowymi. Jest to jednak „opcja atomowa”, ponieważ w jej wyniku odpowiedzialność za naruszenia dokonane przez nielicznych inwestorów rozciąga się na wszystkich akcjonariuszy spółki publicznej, którzy w wyniku takiej decyzji nie mogą zawierać transakcji dotyczących akcji spółki.

Kwestie wymagające wyjaśnienia

W sprawie nagłego wzrostu notowań akcji spółki EC Będzin inwestorzy czekają na wyjaśnienie, czy nie doszło do wykorzystania lub ujawnienia informacji poufnych. Wyjaśnienia wymaga, czy same raporty zostały odpowiednio sformułowane i czy zawierały pełną informację, pozwalającą na prawidłową ocenę ich wpływu na sytuację spółki? Czy ich publikacja nastąpiła w dobrej wierze, w szczególności mając na uwadze, że po publikacji raportu przez EC Będzin o zawarciu NDA, Orlen Synthos Green Energy opublikował komunikat, w którym firma ta oświadczyła, iż nie planuje współpracy z EC Będzin? Czy raporty zostały opublikowane w odpowiednim czasie? Wreszcie, kto miał dostęp do tych informacji przed ich publikacją?

Mało imponujące statystyki

Pomimo iż KNF dysponuje szerokimi uprawnieniami śledczymi, statystyki spraw inicjowanych przez KNF, delikatnie rzecz ujmując, nie imponują. W 2022 r. UKNF tylko pięciokrotnie stwierdził naruszenie przepisów ujawnienia i wykorzystania informacji poufnej.

W tym samym roku prokuratura skierowała, w następstwie zgłoszonych przez KNF zawiadomień (zapewne złożonych we wcześniejszych latach), zaledwie dwa akty oskarżenia w sprawie wykorzystania informacji poufnej. Ostatecznie w 2022 r. zapadł tylko jeden wyrok skazujący za przestępstwo insider tradingu.

Można mieć wątpliwość, czy taka efektywność podejmowanych działań nadzorczych, pozytywnie wpływa na budowanie zaufania inwestorów do rynku.

Zarówno w przypadku spółki EC Będzin, jak i w odniesieniu do innych spółek publicznych, inwestorzy oczekują sprawnego oraz bezstronnego wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości oraz przejrzystej komunikacji, jakie czynności zostały podjęte celem weryfikacji, czy nie miały miejsca nieprawidłowości w obrocie instrumentami finansowymi. Jednocześnie należy oczekiwać, że instrument prawny umożliwiający organowi nadzoru stosowanie żądania zawieszenia notowań akcji spółki publicznej, będzie traktowany jako absolutna ostateczność, kiedy inne mechanizmy ochrony interesów inwestorów nie będą wystarczające.

Tylko tak można zbudować zaufanie do rynku kapitałowego, co jest warunkiem niezbędnym jego rozwoju.

Krzysztof Rożko, Radca Prawny, Wspólnik Zarządzający w Krzysztof Rożko i Wspólnicy Kancelaria Prawna

Krzysztof Rożko w Rankingu Kancelarii Prawniczych „Rzeczpospolita 2023” jest liderem w kategorii rynki kapitałowe i doradztwo regulacyjne oraz jest rekomendowany w kategorii doradzanie prywatnym klientom (Private Clients)

Krzysztof Rożko w Rankingu The Legal 500 EMEA 2023 jest rekomendowany w kategoriach: Investment Funds oraz Capital Markets.

Tomasz Kamiński, Adwokat, Wspólnik w Krzysztof Rożko i Wspólnicy Kancelaria Prawna

Tomasz Kamiński w Rankingu Kancelarii Prawniczych „Rzeczpospolita 2023” jest indywidualnie rekomendowany w kategorii Private equity.

Tomasz Kamiński w Rankingu The Legal 500 EMEA 2023 jest rekomendowany w kategorii Capital Markets.

Rekomendacje Kancelarii KRWLEGAL w rankingach: IFLR1000 w kategorii Capital Markets: Equity, The Legal 500 EMEA 2023 w kategoriach: Investment Funds i Capital Markets oraz jako lider „Rzeczpospolita 2023” w kategoriach: doradzanie prywatnym klientom (Private Clients) private equity, rynki kapitałowe i doradztwo regulacyjne.